tình yêu nào, chia sớt với ai đâu,
tình yêu bủa lưới tung chiếc lưới trói tròn
giây oan đưa ta vào con đường ai oán”
(Phạm Duy- Chiếc bóng bên đường)
(Mt 28: 19-21)
Có một lần, len lỏi nơi vườn hoa văn nghệ của người Việt tại nước ngoài, bần đạo chợt nhận ra một tư tưởng lớn vừa thoáng nghe đã thấy đồng cảm. Tư tưởng ấy, đại để như sau:
“Tình yêu bao giờ cũng bền bỉ, lâu dài và tạo tinh thần tốt đẹp. Một sức sống mới cho nhiều người. Thế nên, tôi thích viết và chỉ viết tình ca thôi.”
(tâm sự người nghệ sĩ họ Từ – trên tuần báo Việt Luận ở Úc
Nghe tâm sự người nghệ sĩ, bần đạo lại có thêm một giòng chảy, để viết và lách. Viết về những gì mình cảm nhận. Cảm nhận và hỏi rằng, sao nhiều vị giảng thuyết nhà mình vẫn chia sẻ đủ điều, cả tình yêu thần thánh, nhưng sao có người chẳng muốn nghe, cứ ngủ vùi? Trong khi người nghệ sĩ trên, nói ít nhưng ca hát nhiều; ấy thế mà, lời ca/ tiếng hát của ông lại đi vào lòng người, hơn ai hết.
Được biết, nghệ sĩ được trích dẫn ở trên đã hoàn tất đến 100 nhạc bản. Toàn về tình. Đi tới đâu, nhạc-tình-ngoài-Đạo của ông cũng lênh láng giòng chảy, rất yêu thương. Lênh láng, đến độ chẳng cần quảng cáo/rung chuông, vẫn có người ngâm nga, cứ hay hát.
Một lần khác, ngồi ghi lại ít suy tư/niệm ý về tình thương của Chúa, bần đạo được bạn bè/người thân lân la hỏi: lời của Chúa, sao bạn lại gọi là “chuyện phiếm”? Gọi thế, có bất xứng không? Có lèm bèm thơ văn “tình-ngoài-Đạo”, không? Nghe hỏi, bần đạo chẳng biết nói sao chỉ cười trừ, rất huề vốn. Chẳng dám phân bua. Và, cũng không chối. Chỉ cầu mong bè bạn rất cảm thông, cứ đọc tiếp. Đọc tiếp và đọc hoài, hẳn rồi sẽ cảm thông nhận biết bần đạo tài hèn sức mọn, bọn đàn em mà miễn lỗi.
Về miễn lỗi, bần đạo còn nhớ trong buổi mạn đàm ngày ra mắt/góp mặt bạn bè/người dưng, bần đạo được dặn dò đôi ba ý: hãy cứ siêng năng mà viết và lách. Rồi ra, sẽ có vị bắt được băng tần lẻ bóng cùng ca vang cung đàn lạc điệu, phấn khởi thôi. Bởi thế hôm nay, bần đạo dám phiền bầu bạn đọc thêm lần nữa vài tư tưởng “mọn hèn”, những chữ là chữ.
Về những chữ, bần đạo ngồi nhẩm, cũng thấy khá nhiều vị quyền cao chức trọng trong giáo hội, đã có lời phán rất nhiều, biên chép không thiếu. Thế nhưng, vẫn bị đe nẹt/trù dập, nào đã thoát. Quả thật, trong số những người dám nghe/dám đọc những chữ và chữ lạ lùng của các cụ nơi vùng cao ở Úc, có vị đã cảm ứng viết thành lời thư phản hồi, khá dễ thương. Thương cho giòng chảy đậm nét sống. Trước nhất, là giòng chữ rất “phản hồi” của chính đấng bậc bị dập trù:
“Vị giám mục của
Giám mục Geoffrey Robinson hôm vừa qua, đã đưa ra một phát biểu ứng đáp lại lời cáo buộc của Hội đồng Giám mục Công giáo Úc châu, vào tuần trước. Trong lời phát biểu, Đức giám mục Robinson nói ngài lấy làm thất vọng, nhưng không tỏ bày một ngạc nhiên.
Giám mục Robinson, nguyên giám mục phụ tá của Sydney, người đứng hàng đầu trong nỗ lực đưa ra các đề nghị cho Giáo hội Công giáo Úc, suốt một thập niên, nhằm khắc phục tình trạng lạm dụng tình dục. Ông từ nhiệm chức vụ này trong vô vọng, vào năm 2004.
Hội đồng giám mục Úc vừa phát hành một thông cáo không ký tên trên trang mạng của các ngài, nói rằng: Giám mục Robinson “không am hiểu giáo huấn nói về quyền bính của Đức Kitô và của giáo hội”.
Giám mục Robinson, đang trong chuyến thuyết trình tại Mỹ, nói: chúng ta có lý để đặt câu hỏi về quyền bính và tình dục trong giáo hội. Giám mục nói: “Các giám mục kể trên xem ra có ý nói rằng, trong kiếm tìm câu trả đáp về chuyện lạm dụng, chúng ta có thể tìm ra sự thật nơi các yếu tố khác góp phần vào chuyện lạm dụng, nhưng chúng ta có thể không hỏi những câu liên quan đến đường lối theo đó các giáo huấn, lề luật và thái độ đã nối kết với quyền bính và tình dục bên trong hội thánh có thể đã góp phần vào đó. Chúng ta có tự do đi theo các luận chứng đến tận nơi nào chúng đưa tới.” (theo trang mạng điện tử đã trích)
Tin tức nổi cồn trên báo, thì như thế. Phản ứng của giới truyền thông ở Úc, cũng dâng lên. Phản ứng chống người bị dập, cũng có. Cảm thông với người bị vùi, vẫn còn. Còn và có, như một phản hồi chuyện vùi dập, thấy đâu đây:
“Tôi thất vọng thấy lãnh đạo hội thánh, tựa như các chính phủ Úc thời đã qua, quyết từ chối không nói lời “Xin lỗi” với những người trong giáo hội của ta từng xúc phạm đến, một cách đáng kể; và bảo đảm là các nguyên do có hệ thống hoá phải được tháo cởi để ta có thể cam đoan với nạn nhân của các lầm lỡ trong thời đã qua, sẽ không bị những người mới-mắc-phạm cũng như đã từng mắc phạm, lặp lại một lần nữa.
Ngay vào phút đầu của Tiệc Thánh, ta vẫn có nghi tiết hoá-giải mọi lầm lỡ vướng mắc hoặc sót quên. Lầm lỡ /sai sót về mặt cơ chế cũng nên được hình dung, vào khi ấy.
Tôi đã đọc đi đọc lại sách của Giám mục Geoffrey Robinson, từ bìa đầu đến bìa cuối, khi tác giả đề cập đến việc “Giáp mặt Quyền lực và Tình dục trong Hội thánh Công Giáo, đòi lại tinh thần Đức Giê-su” và thấy ý kiến thật sâu sắc khi Đức giám mục đề cập đến hạt giống/gốc rễ của những lạm dụng trong quyền bính giáo hội (trong đó lạm dụng tình dục chỉ là triệu chứng) và kết luận rằng: mục tiêu của cơ chế giáo hội KHÔNG phải là để phát triển sự trưởng thành của người đi Đạo Chúa, nhưng là để giữ chân các thành viên vẫn ở lại cấp độ nguyên thuỷ của niềm tin, nghĩa là “chỉ biết đọc kinh, góp tiền và tuân lệnh”. Phần lớn cơ chế giáo hội không khích lệ bổn đạo chịu suy tư và hành động cho chính mình, cũng chẳng gánh trách nhiệm hành động của mình. Có lẽ, đó là một trong các nguyên do khiến có sự giảm sút số người đi nhà thờ - bị đối xử như trẻ nhỏ hơn là khuyến khích mọi người trưởng thành trong niềm tin và hiểu biết.” (MFW – do Michael Waterhouse chuyển lên mạng)
Và, một ý kiến phản hồi ngắn gọn của một linh mục khác:
“Dĩ nhiên, Đức cha Geoffrey Robinson có lý – và ở đây ông rất can trường khi đề cập đến những vấn đề cần nêu ra và – đối đầu! Chủ nghĩa Giáo Quyền Tộc Trưởng không mang đặc trưng Ba Ngôi Đồng Đều, bởi chủ nghĩa này không phản ánh tương-quan ngang-bằng giữa các người tín hữu của Chúa, lại còn tạo ra giới tính nam - nữ nơi hình ảnh Thiên Chúa, và mọi người chúng ta đang sẻ san cùng một ơn Thanh Tẩy. (Lm Terry Herbert, MSC)
Kèm theo sau, là ý kiến khác của một nữ lưu trong Đạo:
“Những điều tôi muốn nói ở đây, là: tôi vẫn thấy nơi Giám Mục Geoffrey Robinson, một con người có phẩm giá vẹn toàn, biết thiết tha với Hội thánh. Hỡi Đức Cha Geoffrey, cha cứ tiếp tục hát lên “bài ca rất hay ấy” nhé! (
Nói cho cùng, trường hợp Giám mục Geoffrey Robinson có tiếp tục hát hay chăng bài ca hay ho hoặc “cung đàn lạc điệu” nào đi nữa, vẫn là chuyện dài ở huyện. Những chuyện, cứ kéo dài nhiều tháng ngày ngàn năm, mãi về sau. Nhiều trường hợp, có lẽ không kéo dài được bao lâu, đó là giọng “hát” của vị “cha già” ở Ý, Đức Hồng Y Carlo Maria Martini SJ, nhân buổi nói chuyện vào buổi tối ở Giê-ru-sa-lem, những ngày mới đây thôi. Cha về chầu Chúa ngày rất gần, nên vẫn hỏi.
“Cha già” Martini cũng có vấn đề hỏi Chúa. Cha vẫn ca ngợi Martin Luther. Vẫn cổ võ việc Hội thánh Chúa nên tỏ ra can đảm mà canh tân Giáo hội mình, đừng xa vời tinh thần Công Đồng Chung Vatican II, và nhất là đừng ngần ngại đối diện/đụng trận với giới trẻ. “Cha già Hồng y”, từng nhớ lại có lần ngài đến nhà tù nọ để lắng nghe các tội phạm và ngài cũng từng nguyện cầu với các chiến sĩ Vệ Binh Đỏ. Ngài dám rửa tội cho cặp song sinh, con của người cha người mẹ thuộc đám khủng bố/hiếu chiến; và, đôi trẻ song sinh này ra đời vào lúc cha mẹ các em đang hầu toà.
Có vấn đề, nên cha già mới hỏi. Cha hỏi nhiều đấng, nhiều người. Trước tiên, là hỏi Chúa:
“Sao Chúa không cho con ý kiến nào khá hơn không? Sao Chúa không để con mạnh mẽ hơn trong yêu đương, dũng cảm hơn mà đối đầu với các vấn đề của thời đại? Sao con lại được chuẩn bị quá ít về những gì xảy đến?”
Đôi lúc, cha già cũng xin Chúa để ngài yên lặng một mình, mà tự kiểm. Có lần cha già nói: giám mục là người lúc nào cũng phải gan dạ, dám nói và dám hỏi. Với Giáo hội, cha già Hồng y Martini đã từng nói và đòi: đã có lần, cha nằm mơ về một hội thánh chỉ biết sống trong khiêm tốn/nghèo hèn, không tuỳ thuộc quyền bính sức mạnh của thế giới/gian trần. Một hội thánh biết dành cho dân con mình được suy nghĩ khác với mình. Một hội thánh có can đảm ôm ấp nơi vòng tay ôm của mình, những người hèn mọn/nhỏ bé, từng lầm lỡ. Một hội thánh mãi mãi trẻ trung. Nhưng hôm nay, cha già không còn có những giấc mơ như thế, nữa. Khi ở độ tuổi 75, cha già quyết định phải nguyện cầu cho hội thánh. Vào tuổi 81 bây giờ, cha già vẫn yêu cầu hội thánh hãy tự biết canh tân chính mình. Điều cần thiết, là: hội thánh phải đi ra ngoài tìm gặp lại tương lai của chính mình.” (trích từ báo laRepubblica.it ngày
Thế đó, là giòng chảy thông tin từ báo điện. Giòng chảy, làm người người nhớ đến “lời kinh hôm” trong thư của Phao-lô thánh nhân gửi giáo đoàn Philip, có nhấn mạnh:
“Phần đông anh em, đầy lòng tin cậy vào Chúa, theo gương tôi bị lao tù, đã thêm bạo dạn hơn nhiều, biết quả cảm giảng Lời Chúa. Kẻ thì vì ghen tương và kình địch; kẻ thì vì thiện cảm (với tôi) mà rao giảng Đức Kitô. Kẻ thì làm, vì lòng mến; bởi biết rằng, tôi đã được chỉ định lo bênh đỡ Tin Mừng. Kẻ, lại giảng truyền Đức Kitô vì ganh tị, ý không tinh tuyền, tưởng gây được khổ cực cho cảnh lao tù của tôi. Không can chi! Dù sao đi nữa, bởi lấy nê hay vì tình thật, miễn là Đức Kitô được rao truyền, thì tôi vui mừng, và tôi sẽ cứ vui mừng (luôn). Vì tôi biết: sự ấy sẽ trở thành nguồn cứu rỗi cho tôi, vì có anh em cầu xin và Thần Khí của Đức Giê-su Kitô tiếp sức. Đó là điều tôi ngóng đợi và cậy trông!”
(Pl 1: 12-20).
Phao-lô thánh nhân, đề cập nhiều đến hội thánh, thời ngài sống. Thời của những cãi tranh, bất bình. Cãi và tranh, giữa người trong cuộc, như Phao-lô - Phêrô, Phao-lô - Apollô... Bất bình, giữa người trong/ngoài hội thánh. Như dạo nào, cũng có một Phao-lô Việt tộc khác, từng chất vấn nhà Đạo có là “Đường hay Pháo đài”, đã trần tình:
“…đối với Kitô-hữu, điều được mặc khải cao cả nhất, quan hệ nhất, Tin Mừng đáng kể nhất: đó là chính Chúa Giêsu Kitô, chính ơn cứu độ Ngài đem lại. Muốn ý thức tin Mừng ấy, không gì hơn là nhìn vào một con người như thánh tông đồ Phao-lô.
Không bao giờ Phaolô đã cần ai dạy lề luật cho mình. Không bao giờ Phaolô đã cần đến lời răn khuyên của các ông bà đức hạnh, các nhà luân lý. Đó là điều mà sau này Phaolô không ngần ngại nhắc cho những ai muốn biết.
Chính vì “đầy lòng biết ơn cảm mến”, mà Phaolô, mà người tín hữu chân chính, từ khi biết Chúa Kitô, có thể tự hào, nhưng niềm tự hào khác hẳn sự tự mãn của con nhà lương thiện, hạnh kiểm tốt, và niềm tự hào này không còn sức gì có thể lung lạc được. Cho dầu phải nông nỗi nào đi nữa.
Xin cho được một lần ca tụng Phaolô, Tông Đồ của Đức Kitô Giê-su. Nhưng ca tụng Phaolô thì vẫn chỉ là nói về Đức Kitô, tôn vinh Đức Kitô. Con người Phaolô, cuộc đời Phaolô không là gì khác ngoài lời mời gọi “Anh em hết thảy”, “Chư thánh” ở Rôma, ở Côrinthô, ở Êphêsô, ở Philíp, Côlôsê hôm qua, ở Hànội, ở Huế, ở Thanh Hoá, Bắc Ninh, Đà Lạt, ở Phan Thiết, ở Sàigòn… hôm nay, vào cả trong cùng một niềm tin, một niềm vui với ngài. Niềm tin không nao núng và niềm vui bất tận.”
(Phaolô Nguyễn Ngọc Lan, Chủ Nhật Hồng Giữa Múa Tím, Cơ sở Hy vọng 2002, tr.279)
Trích dẫn lời của tân/cựu hay đương kim giám mục/hồng y/linh mục, bần đạo cũng chỉ muốn nói lên một điều: Tin Mừng ta rao giảng, vẫn luôn là rao báo và giảng giải cho ai? ở đâu? khi nào? Và, khi trả lời được câu hỏi này, cũng cần nhớ lại “bài sai” Chúa gửi. Ở mọi nơi. Vào mọi lúc:
“Vậy các ngươi
hãy đi thâu nạp môn đồ khắp muôn dân,
thanh tẩy chúng
nhân danh Cha và Con và Thánh thần,
dạy chúng giữ hết mọi điều
Ta đã truyền cho các ngươi.
Và này, Ta sẽ ở với các ngươi
mọi ngày cho đến tận thế.”
(Mt 28: 19-21)
Như mọi lần, để có một vài phút thư giãn trong khi vẫn nghe cãi và tranh, những lời vàng sôi nổi, bần đạo dám đính kèm nơi đây một truyện kể ngăn ngắn. Truyện về thói thường của con người, sống ở đời. Rất thân thương và cũng thương thân, như ở dưới:
“Tôi vừa đạt tuổi 65. Thấy có bổn phận phải nhanh chân chọn bác sĩ chăm sóc ngay liền mặt để còn gửi giấy chứng cho hãng bảo hiểm của tôi.
Sau khi trải qua hai lần xét nghiệm cũng khá căng, bác sĩ trị liệu của tôi bèn phán một câu rất nặng ký: ở tuổi này mà cụ được như thế, là tốt quá rồi còn gì.
Hơi có vẻ ngại ngần về lời phẩm bình trên đây của vị lương-y-như-từ-mẫu có trọng trách thăm nom đến sức khoẻ bản thân, tôi vội hỏi:
-Vậy, bác sĩ có thể cho biết tôi có sống đến tuổi cửu thập được hay chăng?
-Thế, cụ có hút thuốc/uống rượu gì không?
-Không đâu, thưa bác sĩ. Ma tuý hay quỷ tuý, gì cũng không. Trăm lần không ngàn lần không, bác sĩ ơi!.
-Thế, cụ có hay la cà chuyện vãn/vui chơi bạn bè, gì không?
-Cũng không luôn. Tôi chỉ quanh quẩn ở nhà. Lo toan mọi thứ, vẫn một mình.
-Cụ có thường hay sơi thịt trừu/sườn nướng gì không, ạ?
-Thứ ấy lại càng không. Có vị bác sĩ nọ bảo với tôi: bò trừu rặt loại đỏ thịt không tốt, chẳng nên ăn.
-Thế, cụ có hay ra ngoài phơi nắng, dạo mát thường xuyên chăng?
-Lại càng không, tuốt luốt.
-Vậy thì, mấy chuyện “ấy” ấy, bài bạc, séc nặng với séc nhẹ, cũng thường chứ?
-Không bao giờ. Mấy chuyện này mất sức lắm, bác sĩ ạ. Chẳng bao giờ mơ nữa là.
Nghe thế, bác sĩ nhìn tôi một hồi, rồi bảo:
-Thế thì, cụ tính sống đến 90 để làm gì?
Nhân sinh cửu thập hay chỉ muốn thất thập, đâu là vấn đề của nhà Đạo, bấy lâu nay. Cãi tranh -tranh cãi về quyền hành/tình dục, hay gì đi nữa, mà làm gì. Dục hay quyền, nhiều lắm cũng chỉ là chuyện trăm năm, một cuộc đời. Một đời có quá nhiều thứ để bận tâm, không lo toan.
Lo toan, là bởi “tình yêu đâu có tới hai màu”. Dù màu đó, có là màu của chính chuyên những là nhà Đạo, hay chỉ là màu của đời thường. Cũng hồng hồng - tía tía, đỏ - trắng – đen, rất tinh vi. Dù màu đỏ ấy, có là màu của một đời đi Đạo, thì luôn vẫn chỉ có một tình yêu. Yêu Chúa. Yêu người. Tình yêu trinh trong, con cái Chúa. Sống ở đời. Khắp mọi nơi.
Trần Ngọc Mười Hai
vẫn ưu tư khắc khoải
về những cãi tranh
nơi người đời
trong nhà Đạo