Trăm muôn giọt nhẹ, nối lời vu vơ ...
(Phạm Đình Chương- Buồn đêm mưa)
(GLHTCG #2366)
Bần đạo có người bạn thân quen từ hồi nhỏ, lâu lâu thấy nhớ bèn gửi thư: “Nghe nói dạo này cậu đi nhiều tận đất thánh, chắc cũng thâu thập đôi điều lý thú, kể nghe coi.” Nghe bạn đòi, bần đạo nghĩ mãi chẳng biết nói gì, để bạn vui. Bởi, có nói nhiều, bạn cũng bảo: “Lại phiếm nữa rồi! Tớ đây, chỉ thích chuyện thật. Những gì xảy đến, mới đây thôi.”
Ừ nhỉ. Đúng là, bà con mình xưa nay toàn kể cho nhau nghe câu chuyện cổ. Cổ xưa như đất, rất hành tinh. Vậy hôm nay, có câu chuyện vừa xảy đến, đem ra phiếm loạn, chừng đôi giòng. Phiếm loạn xạ, với lời thơ/câu hát của nghệ sĩ họ Phạm xưa từng viết:
“Đêm mưa, làm nhớ không gian,
lời ru thêm lạnh, nỗi hàn bao la.
Tai nương, hướng giọt mái nhà
Nghe trời nằng nặng, nghe ta buồn buồn…” (PĐChương – bđd)
Trời nặng. Ta buồn. Buồn chuyện đạo. Buồn cả chuyện đời. Ở đâu đó, như có kể:
“Kỳ đại hội hàng không hôm đó, có người Mỹ phùng mang trợn má, lên tuyên bố: hãy cho tôi cục sắt nhỏ, tôi sẽ biến nó thành tàu Boeing 767, rất hùng hậu.
Người Nhật đứng cạnh nghe chừng buồn, bĩu môi bảo: cứ giao cho tôi một ít bán dẫn thôi, tôi sẽ trang bị cả dàn hệ thống thông tin trên tàu, cho mà xem.
Còn chuyên gia người Việt, nãy giờ mải chụp hình/rình ảnh suốt buổi hội, thoạt nghe câu chuyện ù ơ ởm ờ, vội quay sang quả quyết: còn tôi, hãy đưa tôi chỉ một tiếp viên thôi, tôi sẽ sản sinh cho ra nguyên phi hành đoàn, không hạn chế. Vô tư. Thư giãn.”
Chuyện vui buồn, thư giãn, nay cứ loanh quanh khoanh cùng nhà Đạo, ở nhiều nơi. Cả nơi đền đài cung điện trang trọng/nghiêm túc, rất Va-ti-căng. Chuyện đền đài/dinh thự cao sang là thế, mà sao có người vẫn thắc mắc. Hết lan man tản mạn, rồi lại phản bạn với phản chống, rất Siđa. Chuyện phản chống hay còn gọi “Liệt Kháng Siđa” ở Châu Phi, nay hết biết. Liệt bại lại phản kháng, có bao nhựa ngừa thai, là chuyện nan giải, thấy lời hỏi như sau:
“Chuyến công du Phi Châu của Đức Giáo Hoàng Biển Đức cách nay không lâu, nghe đâu đã bị giới truyền thông - báo chí, lan rộng nhiều chỉ trích. Vẫn cứ chỉ chỏ rồi trích dẫn, và rằng: Đức Giáo Hoàng quả là không phải, khi ngài bảo: “bao cao su ngừa thai” không là giải đáp tốt cho cơn khủng hoảng Liệt Kháng/Siđa, châu lục này. Tôi có một thắc mắc hỏi rằng: sao Giáo hội mình lại không cho mọi người được phép sử dụng “bao cao su” rất có lợi để giảm thiểu nguy cơ lan truyền bệnh quái ác, như thế?”
Thắc mắc/buồn vui gì cũng hỏi, là chuyện thường ngày, ngoài huyện. Huyện mình nơi ấy, có là huyện Rôma-La Mã, hay là đâu đó, rất chững chạc. Sao vẫn còn lấn cấn, đến hỏi han. Hỏi han/khúc mắc nay gửi đến đấng bậc vị vọng, ở
“Xin nói ngay ở đây rằng: sở dĩ Hội thánh không cho phép sử dụng bao cao su ngừa thai, hoặc bất cứ hình thức chống thai nào khác, vì: làm như thế sẽ đi ngược lại mục tiêu cao cả của tính dục nơi con người. Do Chúa ban.
Chúa dựng nên con người, có nam và có nữ. Ngài ban cho họ quà tặng cao quý, rất tính dục. Tặng con người, để rồi bằng vào động tác yêu đương thầm kín, cả hai người phối ngẫu đem sự sống đã đổi mới, với nhân trần. Bằng vào động tác yêu đương của mình, người nam người nữ cùng san sẻ uy lực sáng tạo của Thiên Chúa, theo cung cách rất tuyệt mà ta có thói quen gọi là “đồng công sáng tạo loài người”. Đây là quà tặng lớn lao cao cả, từ Thiên Chúa.
Nhìn sự việc theo chiều kích này, ta đều thấy: Hội thánh có bổn phận giáo huấn dân con nhà Đạo, duy nhất một điều: cần thiết là, mỗi động tác và mọi tác động có được từ hôn nhân chân chính, phải mang tính tự ý hiến thân, cốt nhằm để ta hiệp thông cùng Chúa sáng tạo nên sự sống con người.” (GLHTCG #2366). Nói khác đi, ta sẽ bảo: việc gì được thực hiện qua động tác đích thực của hôn nhân, khả dĩ biến việc “đồng công sáng tạo loài người”, thành chuyện không thể xảy ra, như sử dụng “bao cao su ngừa thai” chẳng hạn, thật ra chỉ là chuyện của ác thần/sự dữ. (x.GLHTCG #2370)
Giả như, người nam và người nữ sử dụng “bao ngừa thai cao su” là cốt để ngăn ngừa sự lây truyền bệnh Liệt kháng/Siđa, thì mục đích của động tác này, ngay từ đầu, không phải để ngăn chặn việc “đồng công sáng tạo loài người” rất chân chính, thì động tác ăn nằm giữa hai vợ chồng, vẫn không là hành xử của một giao thoa đích thực trong phối, cho đúng cách. Bởi lẽ, thay vì cho đi và tiếp nhận lẫn nhau, cho và nhận toàn vẹn thực chất của việc ân ái, như các cặp vợ chồng chân phương lành thánh vẫn thường làm, thì dường như động tác này chỉ nhằm tạo rào cản ngăn cách, với phân chia.
Thêm vào đó, nếu một trong hai người phối ngẫu có bị lây truyền nhiễm phải căn bệnh quái ác nọ, thì do bởi tình yêu thương đích thực, họ sẽ rất lo chính mình lại có nguy cơ khiến cho người mình yêu bị lây lan tiêm nhiễm, bằng vào sử dụng bao ngừa thai cao su. Như thế mới đúng. Sử dụng bao ngừa thai, mà lại bảo là để tránh nguy cơ gây lây nhiễm cho người phối ngẫu, thì chắc hẳn đây không phải là một hành xử của tình yêu thương, rất chí tình.
Trong buổi nói chuyện với các Giám mục ở Châu Phi, hôm 10/6/2009, Đức Giáo Hoàng Biển Đức có nói: “Truyền thống giáo huấn của Hội thánh đã chứng minh một điều: và đây là phương cách duy nhất khả dĩ tạo an toàn không hề sai sót, hầu ngăn ngừa sự lây lan bệnh Liệt Kháng/HIV, là: Đạo Chúa đem lại cho hai người phối ngẫu, tình thân thương bằng hữu, niềm vui hưng phấn cũng như sự bình an hạnh phúc, mà hôn nhân và sự chung thuỷ, sự an toàn khiết tịnh vẫn đem đến, phải liên tục trình bày cho giáo dân, -đặc biệt là giới trẻ- được hiểu rõ.”
Tuy thế, dù ta có tách sự việc ở trên khỏi khía cạnh luân lý/đạo đức, thì “bao ngừa thai cao su” vẫn không là giải pháp tốt đẹp, trong việc phòng chống trả Liệt kháng/Siđa. Nói cho cùng, việc Đức Giáo Hoàng bị phê bình chỉ trích về nhận định ngài nói: bao ngừa thai cao su không là giải đáp tốt đẹp, ngài vẫn có lý để nói như thế.
Tác giả Michael Cook có viết một bài đăng trên “mercatornet.com” ngày
Bài viết của tác giả Michael Cook còn trích dẫn nhận định của Tiến sĩ Edward C. Green, chuyên gia Harvard về ngăn ngừa Liệt Kháng/HIV, tuy không là người Công giáo, vẫn tự hào mình là vô thần, nhưng ông vẫn nói: “Đức Giáo Hoàng Biển Đức rất có lý”. Ts Green giải thích: “Sử dụng bao ngừa thai cao su, không chỉ thất bại trong việc làm cho tầm mức của bệnh Liệt kháng/Siđa giảm sút đi mà thôi, nhưng nó “còn làm cho mức độ lây truyền bệnh Liệt kháng/HIV thêm trầm trọng hơn nữa, do bởi hiện tượng gọi là “nguy cơ bù đắp”, hoặc hành xử mất ức chế có điều kiện. Ngày nay, người ta nói nhiều về nguy cơ về tính dục hơn trước. Làm thế, là vì họ cảm thấy an toàn hơn thực tế được biện minh và lý giải, khi sử dụng bao bì này.”
Một chuyên gia khác cũng nói tương tự, là ngài James Chelton, trong một bài viết gửi đến tập san y khoa The Lancet ngày 1/12/2007, có viết: “một trong 10 huyền thoại gây tai hại nhất trong cuộc chiến chống bệnh Liệt kháng, là điều mà nhiều người cứ nghĩ rằng bao cao su là biện pháp tốt để ngừa bệnh. Ông viết: “Riêng bao cao su thôi, cũng chẳng làm nên chuyện, đối với cơn dịch tễ xảy đến rất thông thường [như ở châu Phi].”
Phương pháp thành công thấy rõ trong việc giảm thiểu các tệ hại của bệnh Liệt kháng/HIV là ở
Từ 1992 đến 2002, chỉ số lây truyền Liệt kháng/HIV ở nước này, đã giảm sút từ 21% xuống chỉ còn 6%. Việc này đan kết với tầm mức giảm sút 60% đối với trường hợp thỉnh thoảng mới ăn nằm với nhau.
Cuối cùng, thì Hội thánh cũng như Đức Giáo Hoàng, vẫn nói đúng. Và có lý. Khi ngài bảo: Giữ cho nền luân lý/đạo đức được đúng cách, mới là liều thuốc tốt, để giải quyết.” (Lm John Flader, The Catholic Weekly,
Nói bài bản, thì như thế. Thế nghĩa là, có hỏi và có đáp. Hỏi lan man. Đáp rất mực. Bởi, câu chuyện vẫn cứ nóng bỏng. Dây dưa. Nhiều phẩm bình, chỉ trích. Những chỉ và trích, cả các đấng ở trên. Bất kể khuôn phép. Lẫn lịch sự.
Tuy nhiên, nhà Đạo mình vẫn còn nhiều lập trường khác biệt. Cũng thông thoáng. Cởi mở. Và nghiêm túc. Như, lập trường của đức thày Andrew Hamilton SJ, chính cống một đấng bậc thày dạy về thần học của đại học Công giáo
“Vấn đề Liệt Kháng/HIV, phải được nhìn theo hai bối cảnh khác biệt: một ở phương Tây, một ở châu Phi.
Khi bệnh Liệt Kháng tràn lan bên phương Tây, bệnh này gây ảnh hưởng nhiều lên cộng đồng anh chị em “đồng tính luyến ái”. Đáp ứng ban đầu, tập trung phổ biến còn hạn chế. Chỉ cốt tạo niềm tin nơi cộng đồng thanh niên đồng tính, ngõ hầu giúp mọi người biết tự chế, chứ không nhằm phẩm bình xét nét liên quan đến lối sống và khuynh hướng mang tính dục tình. Cũng có giải pháp giáo dục mọi người về bản chất và tính cách lây truyền của bệnh, đồng thời cũng khuyến khích giới đồng tính biết cách sử dụng bao cao su khi ân ái, rất thất thường.
Giáo hội lúc đầu, ít bận tâm ứng đáp chuyện Liệt kháng, với tư cách một thể chế, trong Đạo. Nhưng, tựa như các giáo hội khác, Hội thánh Công Giáo cuối cùng phải đối phó với hậu quả về những hãi sợ Liệt kháng, đã lây lan. Điều này làm gia tăng trạng thái mất cảm thông và tính cách kỳ thị đối với giới đồng tính luyến ái.
Bối cảnh châu Phi, thì lại khác. Liệt kháng ở châu lục địa này, chủ yếu lây truyền qua hành động ăn nằm giữa người khác phái, ảnh hưởng lên cả phụ nữ lẫn trẻ em. Các bà vợ có chồng chết đi để lại không một đồng lương lẫn lợi tức, đành phải rời xa xóm làng cùng xã tắc, chọn lựa giáp mặt cuộc sống lang thang điềm đàng; hoặc chọn cái chết cho riêng mình hoặc con cái của mình. Không sử dụng bao cao su ngừa thai, họ cũng sẽ phải chết lây lất cách này, hay cách khác.
Khác với người đời ở trời Tây, cộng đoàn giáo xứ và giáo dân ở châu này, đã bắt đầu phải đối đầu lo cho phụ nữ cũng như con trẻ từng bị lây nhiễm, hoặc bị bỏ rơi, sống lê lết. Cộng đoàn Giáo hội địa phương, thường phải chấp nhận tình thế tiến thoái lưỡng nan, khiến có vị đã phản đối chống cưỡng việc cấm sử dụng tuyệt đối bao cao su.
Cộng đoàn ở đây, nay hiểu rằng: chương trình rất giá trị và các dụng cụ miễn phí nhập từ phương Tây, đã mang lại rất ít hiệu quả, ở Phi Châu. Bệnh Liệt kháng/Siđa đã lan truyền, nay bám trụ nơi nguồn cội văn hoá, cần giải quyết. Nhìn vào các cặp hôn phối trong đó người nữ được coi không hơn gì đồ vật, rồi lại đến việc đánh bật gốc nguyên nhân và chủ trương bảo vệ phòng chống bệnh này, cũng như duy trì nền văn hoá có sự kính trọng cả hai phía; rồi lại đến việc duy trì niềm tin của tín hữu trong hôn nhân, nhất nhất đều phải được cân nhắc kỹ, khi thẩm định. Điều này đụng chạm mạnh lên thẩm định dục tính của con người, vẫn nằm sâu trong giáo huấn của hội thánh.
Thành thử, có phẩm bình lời của Đức Giáo Hoàng, tưởng cũng nên xem xét mọi việc trong cả hai bối cảnh nói trên. Lời Đức Giáo Hoàng nói, đã phản ánh kinh nghiệm về sự lan truyền của bệnh Liệt kháng, ở nơi này.
Có thể, nhiều người ở châu Phi đang trực tiếp chăm lo cho nạn nhân của căn bệnh quái ác này, sẽ coi lời bình của Đức Giáo Hoàng, là một chiều. Có thể, họ cũng hiểu là cần có phương án chính đáng đối với vấn đề Liệt kháng xảy ra với lục điạ này. Đồng thời, họ tin rằng những ai không đủ tư cách mà lại ngồi đó chống đối việc sử dụng bao ngừa thai cao su, sẽ thất bại khi nhận định tình hình của người vợ các ông chồng vốn bị tiêm nhiễm Liệt kháng Siđa và cả các phụ nữ từng tra chân vào giòng đời làm đĩ điếm. Dù, việc sử dụng bao ngừa thai cao su không đem lại giải pháp nào cho châu Phi đi nữa, vẫn có thể cứu vãn một số nữ phụ và con trẻ đang lết bết chết dần với căn bệnh, trầm kha. Họ là những người dám biện luận rằng: việc sử dụng bao bì này có thể giữ được nguyên tắc truyền thống luân lý của giáo hội vẫn minh oan.
Lời Đức Thánh Cha đưa ra ví dụ cụ thể về nghịch lý mà giáo huấn Hội thánh đang gặp phải về vấn đề này. Và còn nhiều việc khác nữa. Các vị lãnh đạo trong Hội thánh càng gợi ý bằng ngôn từ mở rộng về nền đạo đức của Tin Mừng đối với cuộc sống đầy đặn độ lượng, thì chính Hội và nền đạo đức/chức năng của mình càng bị người đời coi là hẹp hòi, không tiếc xót.
Bối cảnh châu Phi muốn đề nghị một điều, là: tốt hơn cả, ta hãy để mọi quan ngại của người phương Tây lại đằng sau, trong phút chốc, mà đi vào tình trạng sống của phụ nữ lẫn trẻ em ở châu Phi, vốn lây nhiễm Liệt kháng/Siđa, đang sống lây lất như thế nào. Suy cho kỹ, theo hướng này, có thể ta sẽ thấy và đưa ra đề nghị thẩm định tính phức hợp rất đạo đức/chức năng; và khi đó, mới có được lời lẽ chứa đựng cả sự thật lẫn lòng xót thương, vô bờ. Với nạn nhân.” (Lm Andrew hamilton, eurekastreet.com.au
Hẳn là như thế, đã hai năm rõ mười. Mười mươi, là thật. Chẳng thế mà, sự thật thì nghệ sĩ họ Phạm khi xưa chỉ muốn hát. Những hát rằng:
“Nghe đi rời rạc trong hồn
Những chân xa vắng, dậm mòn lẻ loi.” (Phạm Đình Chương – bđd)
Thử hỏi, ai lẻ loi dậm mòn đôi chân xa vắng, hơn bạn đời mình ở châu Phi. Bạn đời, giờ đang trong tình huống “rời rạc trong hồn”, hơn người nữ phụ và trẻ em châu Phi. Ở nơi đó, thấy có Nigêria,
“Ở nơi nào đó, rất nhỏ đất nước châu Phi, có cô gái chạy đến nói với cha:
-Tuần sau con và anh ấy kết hôn, đấy Bố!
-Thế, thằng đó có nhà có cửa đàng hoàng gì không thế?
-Dạ không. Anh ấy hiện còn đang ở trọ.
-Thế, nó có xe có cộ gì không, cơ?
-Cũng không luôn, thưa Bố. Anh đi xe đạp. Cũng tốt chán.Thời buổi này.
-Thế bố mẹ, dì cậu nó thế nào, có giàu sụ cỡ đại gia không?
-Anh mồ côi, mà Bố.
-Ấy chết! Ở đời, ai cũng phải biết tích phúc tích đức, nhé con! Nó khổ thế rồi, thì thôi. Con tha cho nó đi. Đừng làm khổ con nhà người ta nữa, mà làm gì… “
Khổ hay không khổ, chỉ người trong cuộc mới được biết. Đâu cần người “Tây phương cực lạc”, cứ dõng dạc, bàn luận mãi.
Sung hay chẳng sướng, đời người ai có qua cầu, mới hay. Chớ dông dài. Cũng đừng quan ngại. Phải chăng đây là lời nhắn, nhận được từ châu Phi?
Trần Ngọc Mười Hai
Nhiều lúc rất muốn tự chế.
Chẳng nói dài.
Cũng chẳng lai rai
viết về chuyện như thế.