Răng trắng tinh như là ngà
Nụ cười tươi như hoa thắm
Cô em tha thướt mượt mà.
(Phạm Duy – Cánh Hồng Trung Quốc)
(1Cr
Phải nói ngay, rằng: cánh hồng ấy, nay có con số lên đến một tỷ hai trăm triệu đoá. Nhiều sắc thái. Rất muôn mầu. Sắc thái muôn mầu, dân con đang ngóng chờ mọi người, đến tham dự. Tham dự hoặc thi đua, trong tinh thần thượng võ, có tình thân.
Thân thương tình gia đình người đồng loại, mang sắc mầu lịch sử trải dài nhiều thế kỷ, từ ngàn xưa. Xưa hoặc nay, vẫn hân hoan đón chào các lực sĩ, đến thi đua. Tình thể tháo - thi đua, mà nhiều người thường gọi là vận hội Thế giới; hoặc, lễ hội thể thao, trên khắp địa cầu. Thế vận hội, năm nay được tổ chức ở phương trời xa cách, rất Bắc kinh.
Về đất nước, mà người nghệ sĩ khi xưa viết tiếp giòng nhạc, đầy tình tự:
Lòng tôi thêm vấn vương
Những khi chiều tà nhìn cánh chim qua
Mộng được như đôi chim bay tới chân trời xa.
Cớ sao những chiều ngắm mây lững lờ.” (Phạm Duy – bđd)
Chân trời xa. Có mây lững lờ. Nhiều nhung nhớ. Nhớ rằng, cách đây nhiều năm, tại vận động trường thi đua hội Thế vận ở
“Vào cuộc thi năm ấy, có 9 vận động viên nước rút đang chuẩn bị cuộc thi chạy bộ 100m. Tiếng súng báo hiệu cuộc thi sắp sửa bắt đầu. Và, các lực sĩ đã khởi động, vụt chạy về phía trước. Nhưng lúc ấy, một vận động viên bị trật gân không cất bước nổi, đã quỵ xuống. Anh bắt đầu khóc vì bao nhiêu chuẩn bị và hy vọng, bỗng chốc đã tiêu tan. Các vận động viên kia, nghe khóc bèn chạy chậm, quay đầu nhìn. Cuối cùng, cả nhóm ngưng thi đấu. Quay trở lại.
Một người vội đến gần nhà lực sĩ vừa ngã quỵ ngã, hỏi rằng: “Anh thấy bớt chút nào không?” Sau đó, cả 9 người sánh vai chầm chậm đi về lằn mức chiến thắng, trong tiếng reo hò vang dội, cả cầu trường. Mọi người đồng loạt đứng dậy vô tay - la to. Họ hoan nghênh tinh thần yểm trợ của 9 vận động viện nước rút. Và tiếng pháo nổ ròn. Không dứt. Chứng kiến sự việc, mọi người kể chuyện lạ này cho người khác nghe. Nghe câu chuyện, có người bèn hỏi: tại sao thế?
Vâng. Chỉ là, tận cùng nơi thâm căn ở mỗi người, ta hiểu rằng: điều quan trọng của cuộc sống không phải để thắng cho bằng được. Mà, bằng mọi cách, giúp kẻ khác đạt chiến thắng. Dù việc đó, có làm chậm đi diễn tiến công việc của chúng ta. Hoặc, đi ngược luật thi đấu, ở hiện trường.
Giả như, mọi người đều tìm cách quảng bá thông điệp ‘giúp đỡ kẻ khác đạt chiến thắng’, hẳn ta sẽ thành công trong việc biến đổi trái tim của chính ta. Và, của mọi người. Bởi, một ngọn nến không thể làm mất đi giá trị của ánh sáng và lửa ngọn, khi nó được sử dụng để đem niềm vui và hy vọng, đến với người.”
Dường như, đây là thông điệp mà các thánh khi xưa gửi đến với những người tham gia thi đấu, hoặc dự khán. Đến, mà thi đua ở vận động trường. Hay, chiến đấu ở chốn riêng tây. Thông điệp các thánh gửi, vẫn muốn kết hợp Lời Chúa với các vận hội từng trải, nhiều thế kỷ. Từ cuộc vận động thể tháo giữa người Do Thái, cho chí cuộc thi thể lực ở Hy lạp hoặc La Mã, thời xa xưa.
Ngược giòng sử, người dự khán vẫn ghi đậm trong trí nhớ, rằng: người Do Thái thời kỳ đầu, tuy văn minh, nhưng vẫn dung-hoà chuyện lao-tư thể xác với ngơi nghỉ, ngày của Chúa. Vào dạo đó, cũng có thi đua. Có vận hội. Đủ loại, nhưng lực sĩ khi ấy chẳng hề chủ trương xây dựng nền văn hoá chỉ dựa vào mặt thể lý, với xác phàm. Ngược lại, họ nhằm mục tiêu hướng nhiều đến gia đình. Tuyệt đối, chẳng người nào màng đến việc cổ động tôn thờ thân xác. Thời của Chúa, nhà cầm quyền đã thiết lập các sân vận động ở Palestin, người La- Mã xây. Nhưng, chính người Do thái lại coi các hí trường này, như một hiện tượng đầy xỉ nhục. Không chấp nhận được. Huống hồ, tham gia thi đấu.
Trong thư gửi giáo đoàn Cô-rin-thô, Phao-lô thánh-nhân có nhắc:
“Anh em biết đấy: trong cuộc chạy đua trên thao trường,
tất cả mọi người đều chạy,
nhưng chỉ có một người đoạt giải.
Anh em hãy chạy thế nào để chiếm cho được phần thưởng…
Vậy tôi đây cũng chạy như thế, chứ không chạy mà không xác tín;
tôi đấm như thế, chứ không phải đấm vào không khí.
Tôi bắt thân thể phải chịu cực và phục tùng,
kẻo sau khi rao giảng cho người khác, chính tôi lại bị loại.”
(1Cr 9-24)
Với Hy Lạp, dân tộc có nền văn hoá trau chuốt nhiều cho thân xác đã bắt đầu xuất hiện nhiều sự kiện. Họ tìm mọi cách để trau dồi thể hình bên ngoài. Dù, vẫn chủ trương “một tinh thần minh mẫn, trong thân hình tráng kiện”, nhưng chừng như mọi người đều để tâm chăm lo cho thân xác, hơn tinh thần. Lực sĩ nào, cũng muốn có thân hình cường tráng. Mạnh bạo. Để có thể thi đấu ở vận động trường mà khi ấy người Hy Lạp gọi là, vận hội Ô-lym-pích. Dấu chứng lịch sử cho thấy, các vận hội kiểu này đã xuất hiện rất lâu. Khởi từ năm 776, trước Công nguyên. Lúc đầu, họ chỉ tổ chức mỗi cuộc chạy bộ vòng vòng, quanh đấu trường. Sau, mới thêm một số bộ môn khác, như: ném đĩa, ném lao, nhảy cao, đánh võ, quần thảo, thi mười môn phối hợp, và tiếp đến, là: đua chiến xa có ngựa kéo. Lồng trong khuôn khổ vui chơi này, có thêm vài nghi tiết tế tự nhằm nối kết với vận hội, có thần linh chứng kiến.
Ban đầu, lực sĩ thi đua chỉ gồm người Hy Lạp. Sau, có thêm nhiều người từ các tỉnh thành - nơi khác, vội tìm đến. Thời chiến, các vận hội ngưng lại. Lúc đầu, không thấy phụ nữ tham gia. Dù, là thi đấu hay chỉ dự khán. Về sau, thấy có nữ thần Demeter hiện diện trong các buổi thi đua, chiến đấu này. Hầu hết, họ là lực sĩ tài tử chỉ đến dự. Tuyệt nhiên, không thấy vận động viên chuyên nghiệp. Người thi đấu, phải tuyên thệ giữ tinh thần thượng võ. Người thắng, không được phát huy chương. Chỉ được lãnh vương miện kết bằng lá ô-liu, quấn lên đầu.
Liên tưởng đến phần thưởng tặng trao khi thi đấu, thánh Phao-lô có lời bàn, rằng:
“Tôi chạy thẳng tới đích,
để chiếm được phần thưởng
từ trời cao Thiên Chúa dành cho kẻ được Người kêu gọi
trong Đức Ki-tô Giê-su.”
(Pl 3: 14)
Người La Mã xưa, rất thích các trò chơi đầy bạo lực. Họ say mê lập thời biểu riêng, để tổ chức mỗi năm ít là vài hội thi. Thời điểm thường diễn trong năm, là cuối tháng Ba và tháng Chạp. Ban đầu, họ tổ chức thi đấu giữa người nô lệ với thú hoang, vào rạng sáng. Đến trưa, mới hành hình tội nhân hoặc hình sự, hoặc tôn giáo. Là tội nhân hay tín hữu, tất cả vẫn thua thiệt. Đều bị giết. Người thua cuộc, bị bỏ cho thú đói ăn thịt. Vào lúc xế chiều, có trận giác đấu còn tàn bạo, dữ dằn hơn. Lực sĩ nào thua, xác bị đem đi tế thần. Thời giáo hội tiên khởi, tín hữu Đạo Chúa vẫn là những vị hy sinh, bị đem làm vật tế thần. Thật tủi hổ.
Về tính hy sinh của tín hữu Đức Kitô, thánh Gia-cô-bê đã viết:
“Phúc thay cho người biết kiên trì chịu đựng cơn thử thách,
vì khi đã được tôi luyện, họ sẽ lãnh phần thưởng là sự sống
Chúa hứa ban cho những ai yêu mến Người.”
(Gc 1: 12)
Về với “cánh hồng Trung Quốc” ở Bắc Kinh, chắc chắn rồi ra cũng có nhiều bạn sau khi thi đấu, sẽ trở về trong vương vấn với lời thơ, đầy ý nhị:
“Kìa ngàng trung Hoa xinh,
đôi mắt em như hạt huyền,
nàng nhìn tôi sao không nói
khiến tôi lo lắng ưu phiền
lòng tôi như bóng trăng
sẽ soi bên nàng trong giấc mơ tiên
để lòng cô say mê mãi khúc ca triền miên.” Phạm Duy – bđd)
Say khúc ca triền miên trong thi đấu, sẽ có người cho đó là những “lo lắng ưu phiền”, “lòng như bóng trăng”. Nhưng với nhà Đạo, tình tự sẽ thân thương hơn, như truyện vui ở dưới. Truyện rằng:
“Cũng là ganh đua - thi đấu xem ai hơn ai kém, bốn lão bà sồn sồn người Công giáo, ngồi kháo láo với nhau, hỏi xem con bà nào, ai thuộc loại số một. Không ai sánh tày. Bà thứ nhất, giành nói trước:
-Các bà biết không? Con tôi, vừa ngoan hiền lại vừa đạo đức, cháu mới làm linh mục được vài năm. Ấy thế mà, hễ cháu vào phòng họp hay đi tới đâu, mọi người đều răm rắp đứng dậy chào thưa: “Con chào cha!” Chỉ khi nào, con trai của tôi mỉm cười chào lại, và phất tay ra dấu, mọi người mới dám ngồi xuống, đấy!…
Nghe kể, bà thứ hai chưa gì đã thấy đã nóng mặt, bèn khoe lại:
-Con của tôi ấy? Cháu làm giám mục đâu đã được bao năm. Thế nhưng, hễ cháu tới nơi nào, cũng thấy mọi người bái gối muốn quỳ, hết chào “Thưa Đức Cha”, rồi còn muốn hôn ngón tay với lại hôn nhẫn vàng, loạn cả lên thôi.
Bà thứ ba, rất bình tĩnh. Nghe hai bà kia kể, bà khoác tay nói nhỏ:
-Con của tôi, ấy các bác biết không? Cháu mới được phong mỗi chức Hồng y thôi, mà sao cả người có đạo lẫn người ngoài đời đều thưa gửi một điều :Dạ thưa Đức Hồng y khả kính!” hai điều gọi ngài là “Đức Tổng”. Có thua gì tổng thống đâu! Còn nữa, mỗi lần cháu đi qua, mọi người còn tránh chỗ nhường lối cho ngài bước qua, đầu cúi gầm…
Bà thứ tư nghe chuyện, không có dáng vội vàng, cứ từ từ nhắp ngụm cà phê xong, mới nói:
-Này các bà, tôi đây chẳng biết con trai mình làm tới cỡ nào. Mà sao, cứ nhìn thấy anh chàng, “vai năm thuớc rộng, thân mười thước cao”, bước ngang qua mặt, là mọi người đều kêu lên: “Giê-su, ôi Lạy Chúa!”
Thời nay, có lẽ nhiều người đã quen với các trò ganh đua/thi đấu, ta thấy nhan nhản trên đường đời. Họ chẳng nề hà gì chuyện thực hư/khiêm tốn. Nhưng, dường như lúc nào, cũng chỉ muốn “nổ bạo”. Bao giờ, cũng chỉ biết có hơn - thua. Hơn hay thua, trong nghiên cứu học hỏi, đều rất hiếm. Thua và hơn, trong phục vụ, ít thấy ai.
Lời bàn cuối, là một nhắn nhủ của thánh-nhân/tông đồ trong Sách Thánh:
“Tôi đã đấu trong cuộc thi cao đẹp,
đã chạy hết chặng đường, đã giữ vững niềm tin.
Giờ đây tôi chỉ còn đợi vòng hoa dành cho người công chính;
Chúa là vị Thẩm Phán chí công
sẽ trao phần thưởng đó cho tôi trong Ngày ấy.”
(2 Tm 4: 7-8)
Phần thưởng này, sẽ dành để cho bạn. Cho tôi. Cho tất cả. Vì, tất cả chúng ta đều đã và đang dấn bước trong hành trình thi đua phấn đấu trong phục vụ. Phục vụ, có niềm tin - yêu. Chứ không chỉ thi đấu, mỗi hơn thua.
Trần Ngọc Mười Hai
Chẳng dám ganh đua,
cùng thi đấu với bất cứ ai
nơi trường đời.
1 comment:
cam on dda cho minh ddoc bai nay, kha hay.
Post a Comment