“Ngoài ấy tuổi xuân lạnh rét căm lòng cỏ hoa”

Chuyện phiếm đọc trong tuần Giáng Sinh Năm A 25/12/2016

“Ngoài ấy tuổi xuân lạnh rét căm lòng cỏ hoa”
“em nhìn mây không cánh bay về phương trời xa
nghẹn ngào em thầm hỏi người đi có nhớ nhà
nghẹn ngào em thầm hỏi người đi có nhớ nhà...”

(Nhạc: Phạm Duy/Lời: Lê Minh Ngọc – Tâm Sự Gửi Về Đâu)

(Mt 24: 37-44)

Gửi về đâu, tâm sự tràn đầy ư?  Tâm-sự là tâm-sự gì? Phải chăng là “Tuổi xuân lạnh”, hoặc “nghẹn ngào nhìn mây không cánh bay” ? Hoặc còn là: “thầm hỏi người đi có nhớ nhà”? Nếu quả thật có thế, thì mời bạn và mời tôi, ta lại nghe thêm câu hát tiếp, như sau: 

 
“Ra đi mùa xuân ấy, mây hồng bay cuối thôn.
Hoa vàng cài trên tóc, em ngây thơ mắt buồn.
Trời sáng trong lòng anh, vực thẳm trong lòng em.
Hai đứa hai tâm sự, xa nhau như đêm ngày...

Người đi vì lý tưởng, em ở lại hờn căm.
Mỗi mùa hoa lại nở, mỗi hình bóng người xa.
Đã bạc phai mầu áo, nổi trôi dưới gốc dừa.
Một trời hoa gạo đỏ, và mưa nắng hai mùa...”

(Phạm Duy/Lê Minh Ngọc – bđd)

 
À thì ra, như thế tức: “người đi vì lý-tưởng”, rồi “Xuân về quạnh quẽ” có “người gái quê”, “buồng xuân vắng vẻ”, “Bước dài thương nhớ”, “mây trùng dương cách chia.” Ôi thôi là lời lẽ đầy nhung nhớ. Nhớ cảnh kẻ ở người đi đến là buồn. Thế nhưng, nếu đó là lý-tưởng của nhà Đạo, thì sao anh cứ hát như lời buồn và nhớ như sau:  

“Hẹn mai về, hẹn mai về,

xuân rồi xuân quạnh quẽ.
Người gái quê, người gái quê,

xuân buồng xuân vắng vẻ.
Đường anh đi, đường anh đi,

ôi bước dài thương nhớ.
Giờ em ơi, giờ em ơi,

mây trùng dương cách chia.

Lìa nhau vì lý tưởng,

hỡi em người quê hương!
Đâu phải vì biên giới,

đâu phải vì nghìn phương.
Muôn ngàn năm còn mãi,

lệ trên đá rơi hoài.
Chuyện mình ai người biết,

và ai sẽ xót thương.

Hẹn mai về, hẹn mai về,

xuân rồi xuân quạnh quẽ.
Người gái quê, người gái quê,

xuân buồng xuân vắng vẻ.
Đường anh đi, đường anh đi,

ôi bước dài thương nhớ.
Giờ em ơi, giờ em ơi

mây trùng dương cách chia.”

(Phạm Duy/Lê Minh Ngọc – bđd)

À thì ra, ở đời mỗi khi thấy em nói buồn và nhớ vì xuân này anh đi, vì lý tưởng gì gì đó “đâu phải vì biên giới”, cũng chẳng “vì nghìn phương”. Có khi, chỉ vì “mây trùng dương cách chia”, “lệ trên đá rơi hoài.”

Thế nhưng, ở nhà Đạo thì khác. Khác, như đấng bậc vị vọng ở đâu đó, từng biểu tỏ như sau:

“Phúc Âm hôm nay, chưa nói nhiều về Nhiệm Tích Nhập Thể. Nhưng, Đấng Huyền Diệu Quang Lâm được cảnh báo như một thời có nhiều xáo trộn. Xáo trộn ngày Đức Chúa Quang lâm, được mô tả giống thời Nô-ê. Một thời cần cảnh giác và tỉnh thức. Tỉnh thức, vì Ngài đến bất chợt, rất đột xuất.

Đấng Huyền Diệu đến, sẽ không như buổi xử phạt, vào ngày cuối. Ngày Chúa đến, sẽ nhắc nhở con dân của Ngài đừng vì cảnh ly biệt tách lìa, mà hãi sợ. Cảnh giác và tỉnh thức để mọi người nhận ra Chúa luôn hiện diện, trong huyền diệu.     

Việc đề cao tỉnh thức, còn được thánh Phao-lô tông đồ nhắn nhủ, qua thư gửi giáo đoàn Rôma lành thánh, rằng:

“Đã đến lúc anh chị em phải tỉnh giấc …

Đêm hầu tàn, ngày sắp đến.

Hãy vất bỏ những việc tối tăm

và mặc lấy khí giới của sự sáng”.

(Rm 13: 12)

Đi vào đời sống, người người cần nhận ra, rằng: đã đến lúc ta nên cảnh tỉnh. Cần giác ngộ về các hành động mình đã và đang làm. Cảnh tỉnh/giác ngộ, để không còn gì phải sợ sệt hoặc che giấu. Giấu Chúa và giấu người phàm. Và khi đã cảnh tỉnh rồi, ta sẽ không tủi hổ vì đã có hành vi bất chính. Không còn hãi sợ vì đã hành xử phản lại tâm trạng người đón chờ ngày Chúa Quang Lâm.

Đón chờ ngày Đấng Huyền Diệu Quang Lâm, là biết sẵn sàng trong tư thế của người con bình thường. Người con bình thường, là người không sợ phải quay về với thời ông Nô-ê, khi trước. Người con ở tư thế bình thường, là người không còn sợ ngày xét xử, vào lần cuối.  

Tâm trạng của người con chờ ngày Chúa đến, còn là tâm trạng phó thác để Chúa hiện diện với chính mình. Ngài hiện diện qua tương quan rất hiện tại. Tương quan mang hình thái của một “nhiệm tích hiện tại”. Nhiệm tích xảy đến vào mọi lúc, với mọi người. Nhiệm tích thể hiện qua hành vi, và qua công việc thường nhật. Ngài sẽ đến bất cứ lúc nào, ở bất cứ nơi đâu.

Sống trong tương quan “nhiệm tích hiện tại”, ta nhận ra Ngài đang hiện diện nơi mọi người trong cuộc sống. Và, nhận ra bàn tay thân thương Ngài đặt nơi sự kiện đang xảy đến. Khi ấy, không còn hãi sợ. Không còn e dè ngần ngại về mọi cảnh báo. Nhưng, sẽ phấn khởi sống tình thương của Chúa. Phấn khởi, nhận ra Ngài đang gần gũi chính mình. Gần hơn cả nhịp đập rộn rã, của con tim, nhịp tình yêu. Nhịp của “nhiệm tích hiện tại”.   

Sống tương-quan nhiệm tích, là sống một đời sống tử-tế, dễ thương cả khi ăn khi nói, cả khi giảng-giải hoặc lắng nghe Lời Chúa từ đâu đó, trong thinh-lặng. Lắng nghe hoặc giảng giải, bao giờ cũng cần ngắn gọn, để người nghe dễ nhớ những gì đã nghe và cần nghe.

Đây cũng là điều mà Đức Phanxicô từng nhắc nhở mọi người, chí ít là các đấng bậc có trọng trách giảng-giải Lời của Chúa, ở nhà thờ như sau:

“Trong khi cử hành nghi thức tấn phong tân giám mục, Đức Giáo hoàng Phanxicô khuyến khích các linh mục hãy dùng những lời lẽ đơn giản khi giảng dạy, và hãy rút gọn bớt bài giảng của mình trong thánh lễ ngày chúa nhật.

Đức Phanxicô thúc  các linh mục hãy nghĩ lại về thời thơ ấu của mình, và nhớ xem giáo dân mừng thế nào khi các linh mục giảng những bài ngắn gọn. 

‘Hãy nhớ cha của các cha, và thấy ông hạnh phúc thế nào khi biết có một linh mục gần đó cử hành thánh lễ mà không có bài giảng!’

Các bài giảng phải là sự thông truyền ơn Chúa, 

và phải đơn sơ để tất cả mọi người đều hiểu được, 

và khi ra về ai cũng mang theo một khát khao muốn sống tốt hơn.’

Các bài giảng ngắn gọn cũng là chủ đề mà Đức Phanxicô đã lặp lại nhiều lần.

Tháng 4 năm ngoái, Đức Giáo hoàng truyền chức cho 19 linh mục, và thúc giục họ hãy phục vụ hơn là điều hành đàn chiên, và hãy cho dân Chúa của ăn với những bài giảng từ trái tim hơn là những bài thuyết đáng chán.

‘Hãy để bài giảng là nguồn nuôi dưỡng Dân Chúa, 

để cho bài giảng của các cha không đáng chán, 

để cho bài giảng của các cha vươn đến tâm hồn mọi người, 

bởi bài giảng đó xuất phát từ tâm hồn các cha, 

bởi các cha nói ra những gì các cha mang trong tim mình.’

Đức Giáo hoàng cũng thúc giục các tân linh mục hãy thực hành những gì mình giảng, để làm gương lành, làm chứng cho sự thật trong những lời mình nói. 

‘Một gương lành làm cho mọi người phấn chấn, 

lời nói mà không có hành động thì là những lời vô nghĩa, 

chúng là những khái niệm không bao giờ đến được tâm hồn mọi người,

 và sẽ gây hại hơn là tốt.’

Trong thánh lễ ngày thường ở Nhà nguyện nhà trọ thánh Marta, nơi ngài sống, 

Đức Giáo hoàng Phanxicô thường giảng các bài ngắn gọn,

không bao giờ vượt quá 10 phút, và thường là ngắn hơn nhiều.”

(J.B. Thái Hòa chuyển dịch)

Giảng ngắn gọn ư? Ối chà là cách mạng. Xưa giờ, bạn cũng như tôi, chúng ta đều biết thế nhưng nào ai dám nói. Biết, cả những điều khá lạ-kỳ khi đấng bậc giảng-dạy gọi là “Chia sẻ Lời Chúa” vẫn cứ kể vào những lúc cứ là dài giòng giảng giải hay kể lại những điều đã được kể khá dài ở Phúc Âm. Như thế, là giảng-giải dài giòng, đến buồn ngủ.

Giảng ngắn gọn “không bao giờ vượt quá 10” ư? Dạ thưa Đức Ngài, thưa cha/thưa má có một điều, rằng: ở xứ Úc này, các đấng bậc nhà em mỗi khi giảng đến 7 phút thôi, đã bị cho là “Ngài không tìm ra bãi đáp”, nên mới thế. Như thế, tức: sự tử-tế cũng nên hiểu là: nên tử-tế với giáo-dân/người nghe đang ngồi ở hàng ghế dưới cứ phải nghe vị thuyết giảng cứ lai rai, dài giòng, ít vắn gọn.  

“Quái-đản” hơn, có vị lại nói những lời “tục-tĩu”/gợi hình như: “con ma xinh xinh chân dài ngày Halowwen”, “Ba vua dâng tặng “nhũ-hoa”, Vàng và Mộc-dược lên Hài Nhi Chúa”, vv..”. Hoặc, cứ vẫn kể những truyện chẳng ý-nghĩa và cũng chẳng ăn khớp với “ý” và “nghĩa” của Tin Mừng/Lời Chúa, rất thanh-tao.

“Kỳ-quái” hơn nữa, có vị lại cứ múa may, hát hò cho bà con vỗ tay khen hay ngay trong nhà thờ/nhà thánh. Ôi quái lạ, dị-kỳ, và vô-nghĩa. Thôi thì, kể sao cho hết những “kỳ-quái, “kỳ-khú” và “dị-kỳ” về đấng bậc nhà Đạo.

Nếu trí-nhớ của bần-đạo đây và của giáo-dân ở xứ-đạo Fairfield, Sydney còn tốt, thì có vị bảo rằng: giáo-dân người ta đến nhà thờ là đã hy-sinh thời-giờ và cũng bỏ công việc gia đình, sở làm thế nên cũng hơi mệt mỏi. Thế nên, cũng đừng nên hành-hạ thêm lỗ nhĩ của những người ấy khi buộc phải nghe các bài giảng dài giòng “văn-tự”.

Lại nữa, nói về “sự tử-tế” giữa con người, cũng còn phải hỏi xem ta có đối xử tử-tế với Thiên-Chúa, không? Bởi lẽ, con người là “ảnh-hình” của Thiên-Chúa, nên đôi lúc con người cũng không “tử-tế” với Đấng tạo ảnh-hình cho chính mình.

Đối xử tử-tế với Chúa và với Chúa-ở-trong-mọi-người, ta có thể làm bằng đủ cách. Cả những cách thường hay thấy hoặc ít thấy. Có cả những cách tưởng rằng mình thường thấy, nhưng lại sai quấy, vì không biết. Như thế, tức có nghĩa: nhiều lúc, ta cứ tưởng rằng mình hiểu và biết rất nhiều về Thiên-Chúa là Đấng-ta chẳng-bao-giờ-biết”, như tác-giả Marcus J. Borg, từng tỏ lộ đôi giòng sau đây:

“Có đến trên ba, bốn chục năm này, nhiều người cứ theo cung-cách cổ-lỗ khi nghĩ về Thiên-Chúa như Kinh Sách, như Đức Giêsu và Đạo Chúa chẳng hạn, cũng đã thôi không còn thúc-ép hoặc ràng-buộc người tín-hữu nữa, đặc-biệt là những vị thuộc các Giáo-hội chính, rất liên-đới.

Cung-cách khi xưa hiểu và biết Thiên-Chúa là Đạo Chúa của dân-gian ở cấp thấp thuộc thế-hệ thời trước. Theo hình-thức cứng rắn hơn hoặc mềm-dẻo hơn, là thứ đạo-giáo nặng về luân-lý, tín-điều, theo nghĩa đen rất từng chữ và cũng độc chiếm, độc-quyền, lại chuyên hướng về sự sống vào thời sau. Đường-lối các vị này chủ-trương, nay có nghĩa: là Ki tô-hữu, tức là tin vào tập-hợp gồm một số triết-thuyết hoặc tín-điều nào đó tưởng-như-là-có-thật và điều đó có nghĩa: hãy cứ tìm về sống rập-khuôn với giáo-huấn đúng theo luân-thường đạo-đức của Đạo Chúa, là được.

Đường-lối đây, có khuynh-hướng hiểu Kinh Sách và tín-điều theo từng chữ, rất nghĩa đen, phi trừ có lý-do bắt buộc không được như thế. Như thế, tức bảo rằng: chỉ mỗi Đạo của Chúa mới được hưởng ơn cứu-độ. Và Đạo Chúa đây, xưa nay định-nghĩa ơn cứu-độ là “sự sống vào thời sau”, chẳng hạn như được lên thiên-đàng thẳng cánh.

Tựu-trung thì. Đạo Chúa khi ấy là đạo-giáo vẫn cứ tin vào các giáo-huấn chung chung của hệ-cấp Giáo-triều từng dạy dỗ vào lúc này vì thiên-đàng, vào thời về sau…”         

Đường-lối hiểu biết Thiên-Chúa theo kiểu cũ nói ở đây, vẫn được rất nhiều bậc mẹ cha và/hoặc ông/bà nội/ngoại vẫn duy-trì. Thế nhưng, vào hậu bán thế kỷ thứ 20, thì đối với nhiều người, chuyện này cũng bớt đi phần tin-tưởng cũng khá nhiều, nhất là những người Công-giáo tự cho mình là chính-cống, hoặc chính-thống. Thế nhưng, ngày nay, lối hiểu và biết về Thiên-Chúa và Đạo Chúa như thế, không còn hiệu-nghiệm và tồn-tại bao nhiêu nữa…” (X. Marcus j. Borg, The GOD We Never Knew, HarperOne 1997, tr. 84-85)

“Dân địa phương

đối xử tử tế với chúng tôi

một cách hiếm có.

Họ đốt một đống lửa to

và niềm nở tiếp đón tất cả chúng tôi,

vì trời đã bắt đầu mưa và lạnh.”

(Cv 28: 3-4)

Đối xử tử-tế, là: “đốt một đống lửa to” cho khỏi lạnh. Và là: “niềm-nở tiếp-đón tất cả chúng tôi, vì trời bắt đầu mưa và lạnh.” Như thế, còn là đỡ đần, giùm giúp. Như vậy, lại là thân-thương đùm bọc, như truyện kể và châm-ngôn để sống cho tử-tế được nói đến ở bên dưới:  

“Ngày đầu tiên đi làm về, em tôi vứt phịch túi xách xuống giường và phàn nàn:

“Sao em ghét cái con đồng nghiệp ngồi cạnh thế không biết!”

Tôi hỏi:

-Tại sao?

Nó trả lời:

-Em không biết, nó lì lì ít nói nên em thấy ngột ngạt, em ghét!

Tôi bật cười, kể cho em tôi nghe những ngày đầu tôi bước chân vào môi trường công sở. Phòng tôi ngoài tôi thì còn 2 người, một bạn thì có vẻ ngoài lạnh lùng, khó gần, và cũng không hòa đồng cho lắm, bạn còn lại khá xinh, chủ động bắt chuyện và nhận giúp đỡ tôi trong công việc.

Tôi chơi thân với bạn đồng nghiệp xinh xinh ấy, và cũng chẳng bao giờ trò chuyện gì với bạn còn lại trừ khi có công việc.

Cho đến một ngày, tôi đi làm muộn, đứng ở ngoài nghe thấy người bạn đồng nghiệp mà mình luôn tin tưởng, nói chuyện với sếp tôi. Khi sếp tôi tới kiểm tra và hỏi tôi đâu, bạn nói: “Nó chưa đến anh ạ! Ngày nào cũng đi muộn. Làm việc thì vớ vẩn lắm!”

Tôi đứng im như phỗng, ruột gan đảo lộn, tim thắt đau. Người đồng nghiệp còn lại nói đỡ cho tôi: “Em nhờ bạn ấy tiện đường rẽ qua cơ sở mới lấy giấy tờ giúp em nên tới muộn thôi anh!”

Lúc sếp đi ra cửa, tôi chạy vội vào nhà vệ sinh. Đợi tinh thần ổn định mới trở vào phòng làm việc. Tôi vẫn cười nói như bình thường, giấu sự thật mà mình biết trong lòng. Có những điều dù mình đã tường tận nhưng vẫn nên im lặng, chỉ để cho lòng mình biết phải cư xử với đối phương thế nào.

Một thời gian rất lâu sau, người đồng nghiệp xấu tính của tôi nghỉ việc, chỉ còn tôi và bạn còn lại lo công việc trong phòng. Lúc này chúng tôi tiếp xúc nhiều hơn, hiểu nhau nhiều hơn, và quan trọng là đối với nhau chân thành không toan tính vụ lợi. Và chúng tôi chơi thân với nhau cho tới tận giờ.

Thế đấy! Lòng người vô cùng khó đoán. Không phải ai lạnh lùng khoảng cách với mình là không quan tâm mình, không phải ai cười cười nói nói thân thiết với mình là yêu thương mình. Chiếc dao giấu dưới đệm, người nằm lên khó lòng biết được, đâu phải ai cũng như nàng Công chúa trong truyện cổ, ngủ trên 7 tầng đệm mà vẫn cảm nhận được vài viên đậu dưới giát giường?

Vậy nên, tôi nói với em tôi, em đừng ghét ai vô nghĩa, bởi nhiều khi người em vô cớ ghét, lại là người sẽ thương em hết lòng.

“Thực ra, lời nói nhiều khi đều là giả, chỉ có những điều cùng nhau trải qua mới là thật. Người tốt thường chẳng khéo miệng, người xấu lại luôn biết nói lời hay”

Thế nên,

1. Đừng ghen tị vì người khác chín chắn trưởng thành hơn bạn, chẳng qua vì họ gặp nhiều người xấu hơn bạn mà thôi.

2. Bạn thông minh hơn kẻ khác không phải lỗi của bạn, nhưng diễu võ giương oai trước mặt họ thì bạn sai rồi.

3. Niềm vui lớn nhất trên đời là làm được những điều mà bạn nghĩ rằng mình không làm được, niềm vui lớn thứ hai là làm được những điều mà người khác nghĩ rằng bạn không làm được.

4. Đừng mất thời gian và công sức để kêu than với đám đông làm gì, một nửa sẽ không quan tâm, còn một nửa thì mừng thầm khi thấy bạn xui xẻo hơn họ.

5. Đừng mất niềm tin vào tình yêu, thế giới rộng lớn thế, cũng sẽ có người có khẩu vị khác lạ say bạn như điếu đổ thôi.

6. Để duy trì một mối quan hệ tình cảm tốt đẹp, ngoài thật lòng và tử tế, còn cần phải không ngừng nỗ lực trở lên ưu tú hơn nữa.

7. Hãy trân trọng khoảng thời gian còn được đến trường, đừng nghĩ đi làm rồi tự kiếm được tiền rồi mới là tự do. Sau này bạn sẽ thấy, công việc thì áp lực mệt mỏi hơn bài tập, đồng nghiệp thì xấu tính đáng ghét hơn bạn học, mà bạn lại chẳng thể đánh người, vì bạn đã thành người lớn rồi.” (Truyện sưu tầm từ mạng vi-tính)

Với quyết tâm thực-hiện cuộc sống rất tử-tế với mọi người, mời bạn và tôi, ta lại hát lên những lời ca ê-a ở trên làm kết đoạn cho vui cuộc đời:

“Hẹn mai về, hẹn mai về,

xuân rồi xuân quạnh quẽ.
Người gái quê, người gái quê,

xuân buồng xuân vắng vẻ.
Đường anh đi, đường anh đi,

ôi bước dài thương nhớ.
Giờ em ơi, giờ em ơi,

mây trùng dương cách chia.

Lìa nhau vì lý tưởng,

hỡi em người quê hương!
Đâu phải vì biên giới,

đâu phải vì nghìn phương.
Muôn ngàn năm còn mãi,

lệ trên đá rơi hoài.
Chuyện mình ai người biết,

và ai sẽ xót thương.

Hẹn mai về, hẹn mai về,

xuân rồi xuân quạnh quẽ.
Người gái quê, người gái quê,

xuân buồng xuân vắng vẻ.
Đường anh đi, đường anh đi,

ôi bước dài thương nhớ.
Giờ em ơi, giờ em ơi

mây trùng dương cách chia.”

(Phạm Duy/Lê Minh Ngọc – bđd)

Hát thế rồi, nay mời bạn và tôi, ta cứ hiên ngang hướng về phía trước mà sống. Sống hùng, sống mạnh không phải để rồi sau khi chết “sẽ được lên thiên-đàng”, nhưng sống thân-thương, hoà-hợp với mọi người ngay ở thời này. Sống cho ra sống, đúng chức-năng và nhân-vị của con người. Người Kitô-hữu được Kitô-hoá theo cung-cách rất Kitô.

Trần Ngọc Mười Hai

Còn đó những quyết-tâm

Sống đời hiền-hoà

của Kitô-hữu

luôn sở-hữu Đức Kitô.  

   

“LÀM SAO MÀ QUÊN ĐƯỢC”

Chuyện phiếm đọc trong tuần thứ 4 mùa Vọng Năm A 18/12/2016

“LÀM SAO MÀ QUÊN ĐƯỢC”
Đời qua vút như tên
Dăm ba hạnh phúc ngắn
Sao quên được mà quên.”

(Nhạc: Phạm Duy/Thơ: Nguyễn Tuấn Phát

Làm Sao Mà Quên Được.”

(Công Vụ Tông Đồ 6: 2-7)

Sao quên được, có là được phép quên những gì? “Một căn nhà nhỏ” ư? Hoạ chăng là “Một Em gái ngây thơ?” có “Đôi mắt như ngôi sao trên trời?”. Quên gì thì quên, chứ những thừ sau đây thật rất khó, như ý/lời nhà thơ còn định rõ như sau:

“Một căn nhà nho nhỏ?
Một em gái ngây thơ?
Xinh tươi và bỡ ngỡ,
Như bông hoa đầu mùa.

Người hay cười e thẹn.
Miệng như trái mơ ngon.
Đôi môi màu sắc pháo.
Thơm như là quê hương.

Mái tóc em nhẹ nhàng.
Như làn sương thu sớm.
Trong khu rừng êm ái.
Chưa thoát cơn ngủ vùi.

Tiếng nói em êm đềm.
Êm như mùa thu đến.
Vốn lá bay chập chờn.
Trong khung trời thật bình yên.

Làm sao mà quên được.
Người em gái năm xưa.
Sao quên được đôi mắt.
Như ngôi sao trên trời.

“Làm sao mà quên được”
Đời qua vút như tên
Dăm ba hạnh phúc ngắn
Sao quên được mà quên.”

(Phạm Duy/Nguyễn Tuấn Phát – bđd)

Nghe lời trên, bần đạo bất chợt cũng nói tiếng “không quên được” lời trần tình của là giáo-sư thần-học Kinh thánh Bart Ehrmann viết ở phần đầu cuốn “Misquoting Jesus”, rất như sau:

“Tôi có hơi nghi-ngại đôi điều khi ta vẫn cứ gọi Sách thánh là “Lời Chúa” do bởi mỗi người và mọi người cứ giữ lấy cho riêng mình cái quyền được chú-giải những gì tạo nên khẳng-định ấy. Mỗi khi có tín-hữu đọc đoạn sách Đạo nào đó rồi phán bảo rằng: “Đó là Lời Chúa”, tất nhiên là họ muốn khẳng-định điều đó theo nghĩa rất “từng chữ” để rồi tin rằng Kinh/Sách này được Chúa viết lên hoặc truyền cho người khác viết và vì thế lại phán bảo thêm: những điều được viết tuyệt nhiên không sai lạc!

Đó là quan-điểm cũng rất được phổ-biến từng được các nhà diễn-giải Kinh Sách nổi tiếng trên truyền hình Mỹ đoan-quyết. Tuy nhiên, nhiều người nghe thế bèn tự-hỏi không biết những người từng nói hoặc đọc lên như thế có bao giờ đọc hết toàn-bộ văn bản của Sách này hay không?

Nhiều người khác, là những người lâu nay tìm cách có được lập-trường trung-hoà hơn lại tự cho phép có được một chút không-gian nhiều-nhặn hơn để diễn-giải lại đã đề-xuất tuyên-bố rằng: gọi Kinh Sách là “Lời của Chúa” đơn-giản chỉ có nghĩa là: Thiên-Chúa đã gợi-hứng cho các tác-giả phàm-trần viết lên những điều như thế trong Kinh Sách mà thôi. Dù phần đông ta vẫn là lời của Thiên-Chúa, nhưng nhiều chỗ vẫn được tạo ra hầu cho phép có sai sót của người phàm ngay trong Sách gọi là thánh-thiêng.

Ít ra thì, những ai có lập-trường như thế phải đưa ra chứng-cứ quyết được sự thể bảo rằng: họ hiểu/biết cũng khá đủ các văn-bản của Kinh Sách để rồi không còn dám gán-ghép cho Thiên-Chúa là tác-giả của tất cả những gì là nội-dung “ở” và “của” Sách thánh-thiêng này.

Có nhiều người khác nữa, dù theo cung-cách cũng khác hẳn, lại vẫn bận-tâm với lập-trường của truyển-thống những bảo rằng: Kinh Sách chứa đựng và mặc-khải “Lời của Chúa” lại cho rằng: khẳng-định này thực-sự có nghĩa bảo rằng mọi người thuộc mọi thế-hệ vẫn tiếp-tục nghe “Lời của Chúa” ngang qua việc đọc các văn-bản cổ xưa hoặc hướng về thời ấy.

Lập-trường này thường được những người tiến về mép rìa cuộc sống Kitô-hữu chấp-nhận để thông qua. Điều đó, như thể những người như thế có cảm-tưởng rằng nếu không có Kinh Sách nâng-đỡ niềm tin của họ, thì có lẽ chẳng có gì hoặc rất ít điều giúp họ vững tin. Sự phấn-đấu bảo-vệ thẩm-quyền của Kinh Sách vì thế vẫn luôn là vấn-đề nóng bỏng, rất quan-yếu.” (X. Bart D. Ehrman, New York Times Bestseller; Misquoting Jesus, The Story Behind Who Changed the Bible and Why, nxb HarperOne 2005, tr. 16-17)

Câu chuyện được trích-dẫn hôm nay, không phải để ta tranh-luận về chuyện có hay không công-nhận tính thánh-thiêng của Kinh Sách, mà chỉ là câu chuyện tạt ngang qua khi nghe người nghệ-sĩ ngâm nga hát những câu như:

“Làm sao mà quên được”
Đời qua vút như tên
Dăm ba hạnh phúc ngắn
Sao quên được mà quên.”

(Phạm Duy/Nguyễn Tuấn Phát – bđd)

Kể chuyện “tạt ngang qua” câu hát “Làm sao mà quên được” bần đạo bầy tôi chợt nhớ đến chuyến lãng-du Hoa Kỳ gặp người anh rể từng đọc sách “Chuyện Phiếm Đạo Đời” có nói: “sao lúc này chú viết gì mà cao-siêu quá, tớ đây hiểu không nổi!”  

Bần-đạo nghe vậy, chỉ ú-ớ đôi câu như: “Lúc này đàn em đây dịch nhiều hơn viết. Mà, dịch tư-tưởng của người khác, làm sao sửa đổi hoặc hạ thấp lập-trường của họ xuống ngang tầm của tín-hữu thông-thường ở huyện được. Theo kinh-nghiệm của em khi dịch thuật, thì ta nên đọc làm nhiều lần mới thấm, anh ơi!”

“Làm sao mà quên được” không chỉ mỗi chuyện “Đời qua vút như tên” hoặc “Dăm ba hạnh-phúc ngắn” mà thôi đâu. Sao quên được, còn là chợt nhớ lời bậc thày dạy thần-học hôm trước có nói: “Cuối cùng ta cũng nhận ra rằng khi ai đó cứ nói “Đó là Lời Chúa” tức có nghĩa “Đó là lời con người nói về Chúa rồi gọi đó là Lời của Chúa, mà thôi!” (X. Lm Edward Schillebeeckx, I am a Happy Theologian, Conversations with Francesco Strazzari,  SCM Press Ltd 1993)

“Làm sao mà quên được” , còn là lời tâm-đắc của ai đó khi bước vào vườn hoa Lời Vàng của bậc thánh-hiền trong Đạo từng quyết rằng:

“Nhóm Mười Hai triệu tập toàn thể các môn đệ và nói:

"Chúng tôi mà bỏ việc rao giảng Lời Thiên Chúa

để lo việc ăn uống, là điều không phải.

Vậy, thưa anh em,

anh em hãy tìm trong cộng đoàn

bảy người được tiếng tốt, đầy Thần Khí và khôn ngoan,

rồi chúng tôi sẽ cắt đặt họ làm công việc đó.

Còn chúng tôi,

chúng tôi sẽ chuyên lo cầu nguyện

và phục vụ Lời Thiên Chúa…"

Lời Thiên Chúa vẫn lan tràn,

và tại Giêrusalem,

số các môn đệ tăng thêm rất nhiều,

lại cũng có một đám rất đông các tư tế đón nhận đức tin.”

(Cv 6: 2-7)

Với tín-hữu Đạo Chúa, thì: “Làm sao mà quên được” còn mang ý-nghĩa của một nhắc nhở từ các đấng bậc nhà Đạo, như lời Đức Giáo Chủ hôm ấy có nói về vai trò và trọng-trách của giáo-dân, như sau:

“Trước hết, trên cơ sở tổng thể, Đức Giáo Hoàng muốn thấy giáo dân tham gia nhiều hơn vào việc quản trị Giáo hội ở Rôma. Đó là một trong những điểm ngài đề cập với tôi nhiều lần. Ngài nói: "Ngay Hội Đồng Giáo Hoàng cho Giáo dân đã có giáo dân làm việc ngay sau Công đồng Vatican II, họ giữ các chức vụ quan trọng tại đó.'

Người ta nghĩ đến Rosemary Goldie, một giáo dân nữ người Úc làm việc tại Hội đồng Giáo dân bắt đầu từ năm 1967.

Đúng rồi. Sau đó, đột ngột Hội đồng lại trở thành giáo sĩ hóa. Đức Thánh Cha muốn thay đổi chuyện này trong tất cả các bộ. Ngài nói với tôi về tổng thể thế nào, trong Giáo Triều Rôma, Ngài muốn thấy giáo dân ở các vị trí nổi bật hơn. Ngài muốn chắc chắn tôi sẽ làm điều đó, vì vậy điều đó được viết vào các đạo luật.

Khi nói đến gia đình, điều ngài muốn, và tôi cũng làm, là xem Tông huấn Niềm vui Yêu thương Amoris Laetitia là lực hướng dẫn của Thánh Bộ đó. Thật ngạc nhiên, vì đây là tài liệu do kết quả của Thượng hội đồng gia đình, chứ không phải tài liệu của các giám mục họp mỗi lần. Do đó, đây là kết luận để hướng dẫn các công việc mục vụ của Giáo Hội trong tương lai.

Chúng ta đã nói chuyện về giáo dân và gia đình. Làm thế nào để cha nhìn thấy yếu tố "sự sống" của công việc?

Tôi nghĩ rằng có rất nhiều mối đe dọa đến cuộc sống hôm nay. Tôi sẽ vui, và tôi sẽ cố gắng, để thúc đẩy sự tôn trọng đối với đời sống con người và phẩm giá của tất cả cuộc sống con người trên khắp thế giới trong Giáo Hội Công Giáo.

Tôi không quen thuộc lắm với những gì mỗi phòng ban đang làm vào lúc này, vì vậy rõ ràng sẽ có một đường vòng học hỏi. Tôi phải hiểu chính xác những gì họ làm, và tiếp tục công việc tốt họ làm. Nhấn mạnh vào những gì cần phải được thực hiện trong tương lai. Tôi không thể nói về những gì tôi sẽ làm cho đến khi tôi tới đó và tìm hiểu xem những gì đã được thực hiện. Giống như tôi đã nói, tôi không am hiểu nhiều về các hoạt động bên trong các phòng ban.” (X. Đức Phanxicô muốn nghe tiếng nói của giáo-dân, cruxnow.com 2016-08-22 Trương Ngọc Thạch chuyển ngữ)

“Làm sao mà quên được”, đôi khi còn là lời nhắn đừng quên là trong đời, vẫn có những truyện kể để bạn và tôi, ta nhớ đến mà ngẫm nghĩ rồi thực thi đôi ba điều thú vị đã khám-phá ra từ truyện ấy.

“Làm sao mà quên được” những truyện kể như bên dưới có đôi ba tình-tự cũng dễ nể để ta suy. Suy cho cùng, thì đời người vẫn thế. Vẫn như câu chuyện ở trong sách “Giáo khoa thư” chuyên kể chuyện cổ-tích để răn đời. Chuyện cổ-tích nước Nam khi xưa có những đối-thoại giữa loài thú rất “Sóc con”, như sau:

“Ngày xửa ngày xưa, có một bà mẹ nghèo sinh được ba cô con gái. Bà rất yêu thương các con, bà lo cho các con từng li từng tí. Nhà nghèo, chồng mất sớm bà phải làm lụng vất vả để nuôi các con nhưng không hề phàn nàn.

Được mẹ yêu thương chăm sóc, cả ba cô gái lớn nhanh như thổi và đều xinh đẹp như trăng rằm.Hằng ngày, cô giặt giũ, cô nấu cơm, cô đấm bóp cho mẹ. Thế rồi lần lượt hết cô này đến cô khác đi lấy chồng, chỉ còn bà mẹ ở nhà một mình.

Năm tháng trôi qua, bà mẹ tuổi mỗi ngày một già, sức mỗi ngày một yếu. Một hôm, bà thấy trong người mệt mỏi, biết mình không sống được bao lâu nữa, bà nhớ các con nhưng cả ba cô gái đều ở xa quá. Bà liền nhớ Sóc con đưa thư cho ba cô gái, bà dặn Sóc:

– Sóc con ngoan, Sóc hãy đưa thư cho các con ta và bảo với các con là ta đang ốm. Báo chúng về ngay thăm ta Sóc nhé!

Sóc con nhanh nhẩu:

– Vâng ạ.

Sóc con vâng lời mang thư đi. Sóc đi ròng rã một ngày một đêm đến nhà cô chị cả, cô chị cả đang cọ chậu. Sóc con đưa thư cho cô và nói:

– Chị cả ơi! Mẹ chị đang ốm đấy, mẹ chị muốn gặp chị. Chị hãy về ngay gặp mẹ chị.

Nghe Sóc nói, cô cả đáp:

– Thật hả Sóc? Mẹ chị đang ốm à? Ôi! Chị buồn quá! Chị thương mẹ chị quá! Chị cũng muốn về thăm mẹ chị ngay, nhưng chị còn phải cọ xong mấy cái chậu này đã.

Nghe chị cả nói xong, Sóc con giận dữ:

– Thương mẹ, thương mẹ mà lại còn cọ chậu rồi mới đi thăm mẹ. Thôi cứ ở nhà mà cọ chậu.

Ngay lúc đó cô gái ngã lăn ra đất, biến thành một con rùa to bò ra khỏi nhà đi mãi.

Sóc con lại đi đến nhà cô gái thứ hai. Phải mất ròng rã một ngày, một đêm nữa thì Sóc đến được nhà cô hai. Cô hai đang xe chỉ. Sóc con đưa thư rồi nói với cô hai:

– Chị hai ơi! Mẹ chị đang ốm đấy, mẹ chị muốn gặp chị. Chị hãy đến gặp mẹ đi.

Nghe Sóc con nói, cô hai đáp:

– Thật ư Sóc? Mẹ chị đang ốm à? Ôi! Chị thương mẹ chị quá! Chị muốn về thăm mẹ yêu quý của chị ngay, nhưng chị còn bận xe cho xong chỗ chỉ này đã.

Nghe cô hai nói, Sóc con giận dữ:

– Thương mẹ, thương mẹ mà lại còn để xe chỉ đã rồi mới đi thăm mẹ. Thôi được! Nếu thế thì cứ ở nhà mà xe chỉ suốt đời.

Sóc con vừa nói xong thì cô hai biến thành con nhện, suốt đời giăng chỉ.

Sóc con lại đi đến nhà cô gái út. Cô đang nhào bột. Sóc con đưa thư cho cô út. Đọc thư xong cô hốt hoảng, tất tả đi thăm mẹ ngay.

Thấy cô út thật tình thương mẹ, Sóc con âu yếm nói:

– Chị út ơi! Chị là người con hiếu thảo nhất trong ba cô. Mọi người ai ai cũng thương yêu, quý mến cô. Còn các con cô thì người nào cũng quý mến cô.” (Trích truyện kể đăng trên mạng vi-tính rất vi vu)

“Làm sao mà quên được”, lại cũng là lời khẳng định của người thường ở huyện lâu nay vẫn cứ nhận nhiều điện-thư ghi chép các câu châm-ngôn/lời vàng từ đâu đó, vẫn khuyên-răn người đọc đừng quên những lời khẳng định về “sự ấm-áp” trong xử-thế giữa người người, rất “ấm áp” như sau:

“Ấm áp không phải khi ngồi bên đống lửa,
Mà là bên cạnh người bạn thương yêu.
Ấm áp không phải khi bạn mặc một lúc hai, ba áo
Mà là khi bạn đứng trước gió lạnh,
Từ phía sau đến có ai đó khoác lên bạn một tấm áo.
Ấm áp không phải khi bạn đội chiếc mũ len,
Mà là khi đầu bạn dựa vào một bờ vai tin cậy.
Ấm áp không phải khi bạn dùng hay tay xuýt xoa
Mà là khi tay ai kia khẽ nắm lấy bàn tay bạn.
Ấm áp không phải khi bạn nói “ấm quá”,
Mà là khi có người thì thầm với bạn: “Có lạnh không?”
Ấm áp chưa hẳn là khi bạn ôm ai đó thật chặt,
Mà là khi ai đó khoác vai bạn thật khẽ.
Và ấm áp là khi mùa thu qua,
Cái lạnh ùa về…
Có một ai đó khẽ thì thầm vào tai bạn: “Chúc ấy một mùa đông ấm áp!” (Sưu tầm từ nhiều nơi)

Vâng. “Làm sao mà quên được”, là câu hát được cất lên trong buổi “Hát Cho Nhau Nghe” hôm 5//7/2016 ở Sydney gồm những câu chuyện hoặc lời nói rất châm-ngôn đạo đức sưu-tầm được từ điện-thư đây đó, để mà sống.

Và, những lời vàng khẳng-định như thế, vẫn là lời khuyên tôi, khuyên bạn hãy sống cuộc sống ở đời, rất ấm-áp. Đẹp mãi thôi.

Trần Ngọc Mười Hai

Cũng có những khẳng-định

Làm sao mà quên được

Các sự việc hoặc những điều

Giống như thế.