“Anh cho em mùa xuân,”

Chuyện Phiếm đọc trong tuần thứ năm Phục Sinh Năm A 18-5-2014

“Anh cho em mùa xuân,”

mùa xuân này tất cả,

lộc non vừa trẩy lá.
Lời thơ thương cõi đời,

bầy chim lùa vạt nắng

trong khói chiều chơi vơi.”

(Nguyễn Hiền/Kim Tuấn – Anh Cho Em Mùa Xuân)

(Lc 6: 21)

            Có đúng thế không anh? Có phải vậy không em? “Mùa Xuân này tất cả” và “lộc non vừa trẩy lá” đến là thế mà lại cho em ư? Em là ai, mà có phước như thế? “Em” đây, có là người “em”, người tình hoặc chỉ là người đang nghe nhạc bản ở trên không? Hay còn là dân con mọi người ở đời, trong Đạo, rất thánh hội?

            Để trả lời câu hỏi đó, nay mời bạn và mời tôi, ta nghe thêm câu hát nữa, rồi sẽ thấy:  

            “Anh cho em mùa xuân, trẻ nô đùa khắp trời,

niềm yêu đời phơi phới.

Bàn tay thơm sữa ngọt, giải đất hiền chim hót,

mái nhà xinh kề nhau.

Anh cho em mùa xuân, đường hoa vào phố nhỏ,

nhạc chan hòa đây đó.

Tình yêu non nước này, bài thơ còn xao xuyến

rung nắng vàng ban mai.”

(Nguyễn Hiền/Kim Tuấn – bđd)

Vâng. Hãy cứ cho đi. Cho nhiều mùa xuân hơn nữa, để rồi hạ hồi bạn và tôi, ta cũng thấy “nắng vàng ban mai” dài dài, thật rất dễ.

Vâng. Hôm nay đây, trong Đạo mình, lại cũng thấy rất nhiều vị, nhiều người lại cũng đưa ra những câu hỏi khá là cắc-cớ. Cắc-cớ như câu nói mà nhiều người trong Đạo vẫn hay hỏi: Đạo mình “cho đi” có nhiều không, bạn? Hoặc, Đạo mình cho đi là cho những gì? Có cho cả niềm vui, nụ cười và thứ gì khác cũng đẹp và cũng vui không? Hay là, chỉ cho có mỗi lời khuyên răn, ngăn cản với luật lệ, cũng dễ buồn?

Vâng. Buồn vui không, nay xin bạn và xin tôi, ta bắt đầu câu chuyện Đạo vẫn rộn rạo chỉ dăm ba phút, cho vui. Vâng. Trước nhất, là nhận-định của đấng bậc nọ ở Đạo Chúa, trên đất Úc, vẫn chủ-trương sống Đạo là phải sống vui tươi/hiền hoà mới đúng. Điều khiến ông chủ-trương, cũng gồm tóm đôi giòng chảy rất bén nhạy, sau đây:

“Nhiều linh-mục, tu-sĩ hoặc thừa-tác-viên trong Đạo của mình có lẽ vẫn công-nhận rằng: là tín-hữu, ta có nhu-cầu phải sống Đạo theo cách sao đó cho thật vui, thật nhộn mới được. Nói thì nói thế, nhưng thật ra nhiều cơ cấu trong Đạo Chúa xem chừng vẫn chỉ thấy một số rất ít người đi Đạo dành không gian chỉ bé nhỏ cho các nụ cười chum chím, những câu chuyện tiếu lâm cùng giây phút những cười rộ để bà con có được dăm phút cỏn con, rất vui nhộn, thế thôi. Nhưng, theo tôi, Đức Chúa của mình sống đích-thực một đời người chắc cũng khác kiểu nghiêm-nghị hoặc nghiêm-khắc của đấng bậc vị vọng trong Đạo chứ?

Có người từng hỏi: sao tôi lại suy-nghĩ giản đơn như thề? Thì hôm nay, tôi xin thưa cùng quý vị rằng: Chúa vẫn không ngừng đưa ta vào cảnh-trí có niềm vui tươi, dí dỏm và đôi lúc Ngài cũng vui cười rộn rã, dù bạn và tôi hoặc ai đó, có đồng ý với Ngài điều gì không. Chúa đem niềm vui vào nhà thờ, cùng hội đường hoặc qua tính-chất rất “người” của Ngài cách đều đặn. Đó là những điều ta muốn có trong đời theo nhịp đều đặn. Đó là cung-cách rất riêng Ngài muốn mọi việc được giải-quyết cho nhẹ nhõm.

Thực-tế mà nói, đa phần người Công giáo chúng ta thường hành-xử theo cách không chủ tâm/cố ý những việc rất đáng cười lại cũng vui. Lấy ví dụ cụ thể: nhiều năm qua, ở một số họ đạo trong thành-phố hoặc tại quê miền ở trời Tây, thì: lễ đêm Giáng Sinh vẫn được cử-hành vào 4 giờ chiều lúc mặt trời còn chiếu sáng đôi nơi, để con trẻ cùng gia đình các em có thể dễ dàng thu xếp công việc nhà mà đến dự; thế mà nhiều người lại cứ hỏi: “Lễ đêm năm nay tổ chức vào mấy giờ chiều thế?

Ngay như việc sử-dụng Kinh Sách trong nhà thờ, đôi lúc cũng làm nhiều người mỉm cười cách vô tội vạ; và nếu ta biết cởi mở hơn mà nhìn vào chính mình bằng ánh mắt tươi vui sẽ còn thấy nhiều điều vui hơn nũa. Một ví dụ khác: mỗi lần tôi chia sẻ Lời Chúa cho bà con đi lễ, tôi thường nhắc lại đoạn sách trong đó Chúa có bảo với mọi người, là: “Anh em đừng gọi ai dưới thế này là Cha hết; vì sự thật anh em chỉ có một Cha duy nhất trên trời mà thôi...” vào những lúc như thế, tôi cứ phải nén lòng mình để không lộ nụ cười nào dù chỉ cười mỉm chi, không thành tiếng. Không lâu sau ngày chịu chức linh-mục, nhiều lần tôi vẫn giảng suốt đoạn Kinh thánh nói lên điều đó.

Một hôm, lễ vừa xong, tôi bước ra khuôn viên nhà thờ để chào/hỏi mọi người, thì có một chị đến gần bảo tôi rằng: “Tôi rất thích bài giảng lễ hôm nay, nhất là đoạn chia sẻ có Lời Chúa nói: Đừng gọi bất cứ ai ở dưới đất này bằng Cha hết, đấy thưa cha, cha thấy bà con đây có áp-dụng Lời Chúa không?” Nghe chị nói, tôi không chắc là chị chỉ nói bông đùa cho vui hay có ý gì khác, cũng không rõ.

Nhiều chuyện khá buồn cười xảy ra trong cung-cách xếp đặt nhà thờ hoặc lễ lạy, xem ra còn buồn cười gấp bội hơn nữa. Bởi, đôi lúc ta vẫn được khuyên dạy rằng: trừ phi bài giảng lễ có những ý/lời bông đùa để cho vui, còn thì ta không nên cười thành tiếng ở nhà thờ, bao giờ hết.

Dĩ nhiên, đôi khi tưởng cũng nên cười vào những gì sắp đặt ở nhà thờ/nhà thánh. Bởi làm thế, cũng không phải cho lắm. Quả là việc cười nói trong nhà thờ tất cả đều không phải phép cả đâu; bởi lẽ nó thường làm ta lo ra hoặc chia trí không tập-trung vào những điều hệ-trọng trong Đạo. Và các câu chuyện tiếu-lâm kể ra đôi khi cũng xúc phạm hoặc khá chướng tai nếu ta kể không đúng thời, đúng chỗ. Phần đông các đạo chỉ đề-cập đến mấy đề-tài khá khô-khan, nghiêm-túc như: khổ đau, tật bệnh, sự chết, tội lỗi, ghét ghen hờn giận, hoặc chuyện bất công, chiến tranh, bạo lực... đáng để ta quan tâm, coi trọng. Thế nhưng, chỉ một thoáng vui tươi, cười xoà thật thoải mái cũng là dấu-hiệu cho thấy Chúa muốn ta thư giãn, thả lỏng một chút mà thờ phượng Ngài theo cách dễ chịu chứ không nhàm chán, hoặc khô khan. Có thể là, Chúa cũng khuyến khích ta vui tươi/bông đùa vào những lúc, những dịp như thế để đưa ta ra khỏi mọi tính-chất quá nghiêm-nghị đến chết người.

Đám trẻ cách riêng, thường có thói quen nhắc nhở ta đừng tỏ ra quá nghiêm trang/nhiệm nhặt khi dự lễ ở nhà thờ. Tôi có một người chị ruột rất dễ thương. Chị thường chơi thân với một người bạn là người Công giáo, nhưng chồng của chị này lại theo Do-thái-giáo. Là người mẹ đạo-hạnh lại siêng chăm việc nhà thờ, nên chị ấy vẫn đưa con mình đi lễ rất đều đặn. Vào chủ-nhật nọ, cậu bé 6 tuổi của chị ta đang ngồi nghe cha giảng lễ đến hồi gay go nhiều tranh-luận, cháu bèn quay sang nói nhỏ với mẹ mình: “Mẹ à! Hay là bây giờ hai mẹ con mình về nhà trước có được không?”  Người mẹ nghe thế, bèn sụyt một tiếng nhỏ, rồi nói: “Không được đâu con ạ! Nãy giờ, mình mới chỉ đi có nửa lễ mà sao con lại đòi thế?”  Và cậu bé nhanh nhẩu đáp: “Thì con đây cũng chỉ mới có phân nửa là Công giáo, còn nửa kia là thuộc về đạo của bố thôi mà!”

Về chuyện vui tươi, cười đùa ở giờ lễ, thì với hàng giáo-sĩ Công-giáo, đa số các vị hay dùng truyện kể theo hình-thức nào đó có liên quan đến những chuyện huý-kị, không nên làm trong giờ lễ, thì: sở dĩ các linh mục mình đều trân quý những truyện kể rặt như thế. Không phải do những chuyện ấy nhắc nhở các vị rằng: linh mục không là người hoàn-hảo chút nào hết. Bởi thế nên, mới cần nhắc nhở, nhưng còn vì các vị nào sống sốt sắng, đạo hạnh cho nhiều đôi khi cũng vẫn mắc phải một số sơ xuất, lỡ lầm nhỏ nào đó mà nhiều người gọi đó là “bước trật nhịp khi múa nhảy”. Điều này có nghĩa cứ bảo rằng: làm gì đi nữa, cũng vẫn chưa đến ngày tận thế đâu mà lo quá vậy.

Tôi có một linh mục bạn còn rất trẻ, ông kể lại rằng: lần đâu ông làm lễ cưới cho cặp hôn-nhân nọ, cũng không lâu sau ngày chịu chức; vốn chưa thông thạo nên ông bèn mượn cuốn sách nghi-lễ làm phép cưới của một linh-mục Dòng Tên khá trọng tuổi. Sở dĩ linh mục Dòng nói trên phải ghi vào sách một số chú thích nhỏ bằng viết chì là vì sách nghi-lễ này không ghi đầy đủ mọi chi-tiết “chữ đỏ” rất cần cho buổi lễ, và cũng chẳng nói gì về điều gọi là việc “hướng dẫn mỗi công-đoạn” khi thực-hiện. Nên, song song với những giòng chữ lớn được ghi trong sách về lời hứa sống đời với hôn-nhân một vợ một chồng, thì linh mục Dòng nhà ta lại ghi thêm các chi-tiết như: “quay về phía cô dâu”, “quay qua chú rể”, “trở về ghế ngồi”... Và, vị linh-mục trọng tuổi kia còn viết thêm các chú-thích hướng-dẫn cộng-đoàn dự lễ cưới mà sách lễ không ghi chữ nào như thế, chẳng hạn như: “xin vui lòng đứng!”, “xin quỳ”...

Mọi chuyện diễn ra êm thắm, duy có điều là đôi bạn mới cưới của tôi đọc tới cuối câu tuyên hứa đến chỗ có ghi thêm vài điều nho nhỏ mà phần đọc các linh mục vẫn đọc trong thánh-lễ chính-thức của Công-giáo mình, như câu: “nay thì anh có thể hôn cô dâu được rồi...” Bạn trẻ linh-mục của tôi thấy chuyện ấy tuy có hơi tức cười một chút, định cãi lại nhưng cứ nghĩ là linh mục Dòng trọng tuổi, người anh từng cử-hành nhiều lễ cưới hơn mình, nên chắc phải có lý do nào đó nên mới ghi như thế. Nên, anh bạn linh mục của tôi vẫn làm theo lời hướng dẫn của bậc đàn anh, là ngưng lại một chút, rồi xếp sách lễ, cúi xuống và hôn cô dâu một cái thật to. Tức thì lúc đó, cô dâu đứng bật dậy như chiếc lò xo, rất ngỡ ngàng. Và thế là, cả nhà thờ cùng quan viên hai họ đều phá lên cười rộ, rất to tiếng, vang dội cả nhà thờ.Cuối cùng, linh mục trẻ bạn của tôi bèn quay qua phía chú rể để nói đôi lời: “Ấy chết! Đoạn chú thích này là để anh làm chứ lkhông phải tôi. Thành thật xin lỗi...”                

Thật ra thì, ai mà chẳng có lúc sai sót, đến độ thế. Nhưng tôi nghĩ, đôi lúc Chúa cũng có thể làm vài chuyện khinh xuất, tuy không quá đáng đến độ thế. Và, đó cũng là lý do khiến nhiều vị không nghĩ rằng nhà thờ nhà thánh nhiều khi trở thành nơi chốn quá nghiêm-trang, nghiêm nghị hay nghiêm túc, hơi quá đáng để Chúa Thánh Thần có thể đến ngự và thổi sự sống vào trong đó....

Vui tươi, cười đùa là những việc do tình thương yêu dẫn dụ. Có nhiều lúc tính cách vui tươi cuời đùa hợp lực để biến-cải mọi tổn-hại nơi con người trong tương-quan với người khác và trong cơ-chế tôn-giáo nữa; đó là chưa nói đến việc nó có thể còn tạo nên tình thân thương bằng hữu và gia đình nữa. Thế nhưng, dùng chuyện vui cười một cách sai trái, có thể làm cho sự việc trong đạo nên tệ hại hơn là dựng xây một đạo giáo cho tốt hơn.

Một trong những phương-cách dễ làm mất lòng và tổn-thương kẻ khác, chí ít là khi ai đó lại khuyến khích mọi người cười vào việc của người khác. Hẳn nhiều người trong chúng ta đều có kinh-nghiệm về những chuyện cười-cợt, trêu chọc hoặc bắt nạt người khác đến độ người ấy phải xấu hổ như hồi ta còn nhỏ tuổi vẫn cứ phải chịu những cảnh như thế.

Bằng vào kinh nghiệm sống, ta có thể nói cho người khác biết khi nào người đó đi quá xa hoặc vượt quá lằn ranh cho phép trong chuyện cợt nhả hoặc chọc quê người khác. Tóm lại, có thể nói: Cười đùa cho đàng hoàng, tử tế là chuyện có thật trong đời sống. Nó cũng giúp ích rất nhiều người. Giúp tạo hiểu biết cũng như cảm thông, rọi sáng tình-cảnh khó khăn, nhiều khúc mắc và nó cũng là cung cách hành xử không tác hại và cũng chẳng hủy hoại bất cứ một ai. Tóm lại, có ba câu hỏi của người giữ cửa để giúp ta định ra tình hình xem có nên vui cười cợt nhả người nào khác, hay không. Như thế, tức tự mình hỏi mình, rằng:

1.    Điều đó có đúng thực không?

2.    Điều đó có giúp ích gì không?

3.    Điều đó có tỏ ra là mình cũng đằm thắm, thương yêu không?

Trả lời ba câu hỏi này rồi, ta sẽ yên tâm trước khi mở miệng đưa ra lời nhận xét rất đáng cười, thật cũng dễ”. (Lm James Martin sj, Between Heaven and Mirth: Why Joy, Humor and Laughter Are at the Heart of the Spiritual Life, rút từ cuốn sách mang tên Jesus: A Pilgrimage HarperCollins Australia, 2014)    

Thật ra, thì: không phải là chuyện dễ hay không dễ khi muốn cười trong nhà thờ có được không. Nhưng, vốn dĩ là đấng bậc linh mục đương nhiên đức ngài ở trên phải nói thế. Nói thế, tức nói nước đôi, không sợ dội trở lại với người nói.

Bởi nói thế, há bảo rằng: hãy cứ vui tươi yêu đời mà cười nói, cả vào giờ lễ. Để đến khi có người cười nói quá đáng, thì đức ngài lại khuyên thôi, và tự đặt câu hỏi trước khi cười vào hoặc cười cùng mọi người. Mọi người hôm nay, có nói cười trong nhà thờ cũng không nên ngại. Chỉ ngại mỗi điều: sợ rằng nếu không cười nói, chẳng lẽ lại cứ rên than, phàn nàn suốt, hay sao. Đừng để phải nghe câu than từ đâu đó, như: mặt lạnh như tiền, không nở được đến một nụ cười, cả vào khi “hôn chào bình an”. Nếu vậy thì, dự Tiệc Thánh có ý-nghĩa gì?

Ngay đến Tin Mừng các thánh còn ghi rõ những lời đầy khuyến khích như:

“Phúc cho anh em

là những kẻ bây giờ đang phải khóc,

vì anh em sẽ được vui cười.”

(Lc 6: 21)

Hoặc ở một đoạn khác, tác giả Tin Mừng thấy nói:

“Thầy bảo thật anh em:

nếu anh em không trở lại mà nên như trẻ nhỏ,

thì sẽ chẳng được vào Nước Trời.”      

(Mt 18: 3)

Mà, “nên như trẻ nhỏ” như Chúa nói, có thể còn có nghĩa là lúc nào cũng vui tươì, cười thoải mái. Trẻ nhỏ vui cười, chẳng cần tự đặt 3 câu hỏi trước khi nói cười. Nên như trẻ nhỏ, còn là trở nên vui tươi cười nói chẳng cần biết mọi người bên ngoài sẽ nghĩ sao về mình. Và cũng chẳng cần lo ngại cộng đoàn mình chung sống sẽ ra sao nếu mọi người vẫn cứ cười trong mọi tình huống, dù bất ưng, gặp khó hoặc luôn bị người khác đặt vấn đề.

Nên như trẻ nhỏ, có khi cũng là trở nên vui vẻ suốt. Chẳng cần biết ngày mai sẽ ra sao. Đói khổ thế nào, cuộc đời rực sáng hay đi vào ngõ cụt. Nên như trẻ nhỏ, sẽ là và còn là nhìn mọi sự việc bằng cắp mắt yêu thương, tươi cười với hết mọi người. Dù người đó, khách nọ có là người thân, bạn bè hay cha mẹ. Nên như trẻ nhỏ, dĩ nhiên là nên sống và phải sống như Tin Mừng dạy, tức: luôn nghĩ tốt về người khác. Thương yêu người khác như cha mẹ, anh chị mình.

Và, nên như trẻ nhỏ, sẽ cứ là luôn phấn khởi nhìn về phía trước. Ở nơi đó, sẽ có nhiều điều vui, khiến bé cười suốt và cười rộ, không biết chán và chẳng bao giờ chán. Dù đó có là chán ngán cuộc đời nhiều ngăn cấm, răn đe hoặc như ngôn từ thời đại vẫn cứ gọi “chán như con gián”.

Nên như trẻ nhỏ là có quyết tâm tự nhủ: rồi ra mình cũng sẽ vui nhộn như ông kia bà nọ, suốt đời chẳng hề thôi vui thôi cười với mọi người. Bởi đó mới là ý nghĩa của cuộc đời đáng để ta vui và luôn cười.

Nên như trẻ nhỏ, rất vui cười là lúc nào cũng vừa hát vừa cười những câu hát rất vui tươi, nhiều ý-nghĩa như người nghệ-sĩ từng hát, bấy lâu nay:              

“Anh cho em mùa xuân,

nụ hoa vàng mới nở,

chiều đông nào nhung nhớ.

Đường lao xao lá đầy,

chân bước mòn vỉa phố,

mắt buồn vịn ngọn cây.
Đất mẹ đầy cỏ lúa,

đồng xanh xa mấy mùa,
Ngoài đê diều căng gió,

thoảng câu hò đôi lứa.
Trong xóm vắng chuông chùa,

trăng sáng soi liếp dừa
Con sông dài mấy nhánh,

cát trắng bờ quê xưa
Anh cho em mùa xuân
Nhạc thơ tràn muôn lối.”

(Nguyễn Hiền/Kim Tuấn – bđd)

Nên như trẻ nhỏ, là sống vui tươi cười nói rất phấn khởi. Bởi, như ai đó từng đưa ra 27 lý do để mọi người cười mãi mỗi ngày, cho đời vui, như sau:

“Cười là một thần-dược trị được cả bậnh thể xác lẫn bệnh tâm hồn.

Cười làm cho ta cởi mở bao dung và có một tinh thần lạc-quan yêu đời.

Cười làm tăng hồng-huyết-cầu và lá lách hoạt-động tích-cực hơn.

Cười làm tăng sinh-lực, khiến ta vui vẻ lanh lợi và thêm lòng yêu thương.

Cười làm cánh cửa cảm thông rộng mở thật dễ dàng với mọi người.

Cười mím, cười nụ, cười ra tiếng làm khuôn mặt chúng ta dễ mến hơn.

Cười làm thư giãn các bắp thịt trên mặt, tan biến những căng thẳng.

Cười làm toàn thân được nhẹ nhàng thanh tịnh, thư thái và an lạc.

Cười giúp ta tránh được tâm-trạng cay đắng khổ đau, phản ứng kịp thời.

Cười giúp cho tâm hồn lành mạnh và thêm khả-năng sáng-tạo mọi việc.

Cười Cười giúp biết tự kỷ có trách-nhiệm và thực-tế hơn.

Cười nhiều tránh được buồn nản, dễ thành-công vì tiếng cười là trí-tuệ.

Cười là khoảng cách ngắn nhất giữa hai tâm hồn, là biết nghệ-thuật sống.

Cười dễ vui theo cái vui của người khác, hoan hỷ như mình thành-đạt vậy.

Cười có thể làm tan đi nỗi bực mình, buồn phiền của người đối diện.

Cười giúp ta sống hiện-tại, quên hết quá khứ và lo lắng về tương lai.

Cười giúp ta trở về với chính mình, tức là thực sự trở về đời sống mới.

Cười có nhiều lợi ích cho ta về sức khoẻ, tinh thần và cảm xúc tâm-linh.

Cười giúp hồn nhiên tươi sáng, có nhiều khả-năng chống lại bệnh tật.

Cười giúp các tế-bào loại T trong máu tăng lên, có sứ đề-kháng mạnh.

Cười làm giảm phong thấp0, các khớp xươngt đợ bi sưng và chống sưng.

Cười làm giảm các chất họoc môn trong thận, sẽ sống khoẻ.

Cười tránh được nhức đầu, đau tim, cao huyết áp và mỡ trong máu.

Cười giúp tong khứ các khí dơ, them6 nhiều dưỡng khí cho bộ nảo thông-minh.

Cười làm tăng máu, chống viêm khớp, làm con người luôn tỉnh-táo.

Cười tạo điều kiện cho ánh sáng nội-tâm thể-hiện, thấu suốt mọi sự vật.

Cười giúp những nét phiền muộn tan biến, gương mặt trở nên tươi trẻ ra.” 

Cuối cùng, “cười vui như con trẻ” là để giúp ta sống vui sống mạnh, sống vững chãi ở Nước Trời Hội thánh nay như đang thiếu nhiều nụ cười vui tươi, đằm thắm với mọi người.      

Trần Ngọc Mười Hai

Nhiều lúc thấy nhà thờ nhà thánh mình

Nay thiếu vắng rất nhiều nụ cười

Chứ nào đâu thiếu số người đi đạo,

để cùng vui.

“Đêm qua say tiếng đàn,”

Chuyện Phiếm đọc trong tuần thứ tư Phục Sinh Năm A 11-5-2014

“Đêm qua say tiếng đàn,”

Đôi chim uyên đến giường 
Chim báo tin Xuân đã về trong giấc mộng.

(Phạm Duy – Đêm Xuân)

(Mt 19: 4-7)

            Thú thật với bạn và với tôi rằng, khi nghe xong bài “Đêm Xuân” của Phạm Duy, bần đạo bầy tôi đây không biết là mình có nghe nhầm/nghe lẫn gì không nữa. Thường vào đêm xuân, ta và người chỉ mê say tiếng pháo hay tiếng nhộn nhạo từ buổi nhậu nhẹt có bia/có rượu, chứ ai lại say tiếng hát hoặc “tiếng đôi chim đến giường” đầy tính lãng mạn như lời dẫn nhập của chàng trai họ Trần trong đêm nhạc “Hát Cho Nhau Nghe” hôm 18/3/14 về bài hát này do Phạm Duy tặng người vợ mới cưới của ông là ca sĩ Thái-Hằng.

            Thôi thì, say gì thì say, nay ta thử nghe câu tiếp xem người nghệ sĩ có say gì nữa không: 

            “Em yêu câu hát buồn, 

Lả lướt trong màn trăng, 

Yêu trời thanh vắng, 

Đón đưa em tới chàng. 

Hồn em chùng đêm tối, 

Tình em còn chơi vơi, 

Lòng em chưa tàn, 

Xin đừng nhạt phai. 

Đừng nhạt phai.”

(Phạm Duy – bđd)

Vâng. Có thể, là con dân nhà Đạo hiện cũng đang mơ màng khi nghe tin tức có liên quan đến là hồi hộp, như sau:

“Ngày 2 tháng Giêng năm 2014 vừa qua, tờ báo mang tên “Journal” đã mô-tả khá nhiều điều như thể bảo: Đức Giáo Hoàng Phanxicô là một trong các đấng bậc nhà Đạo cũng nên thử xét xem năm 2014 này, ra sao: “Trải qua nhiều tháng ngày sống đời bình thường, dân con đạo mình hy vọng là đấng bậc quyền-lực tít trên cao sẽ có lập trường nhẹ nhàng/uyển chuyển khác hẳn khi giáo hội bàn về các sự việc như: đồng tính luyến ái, ly dị/ly thân, môi-trường sinh thái, và chuyện ràng buộc sống với người nghèo, Giáo Chủ nhà mình không biết rồi ra có cải-tổ được guồng máy cồng-kềnh là Vaticăng nữa không đây, chí ít là chỉnh-đốn vai-trò của nữ-giới trong Giáo hội.

Theo tôi, sau khi duyệt-xét các kỳ vọng không mang tính quyết định, xem ra có tất cả bốn ngộ nhận/sai sót nơi khẳng định trên và thêm một lỗi lầm nữa khi nói về “vai trò” của Giáo hội. Bởi, thật cũng khó cho những ai cứ nhìn vào giáo hội qua lăng-kính chính-trị để hiểu được những chuyện đại loại như thế. Thật ra, vai trò của Đức Giáo Hoàng lại không giống như tư-thế của các vị thủ tướng hoặc nguyên-thủ quốc-gia ở ngoài đời. Nói thế tức bảo rằng: thật ra, thay đổi hành chánh/lãnh đạo với giáo hội không có nghĩa là sẽ có đổi- thay lập-trường/quan-điểm của toàn-khối Công-giáo.

Theo tầm-nhìn của Giáo-hội, thì Tín Lý/tín điều không là “quan điểm” của bất cứ ai, nhưng lại là những hiểu biết đã ổn-định về sự thật của nhiều sự việc” (xem George Weigel, what popes can and can’t do, The Catholic Weekly 19/1/2014, tr. 8).

            Rõ ràng là như thế. Như thế, tức: bà con trong Đạo mình chớ nên hy-vọng vào sự đổi thay về chính kiến của con dân trong Đạo về nhiều thứ. Có những thứ/những chuyện mà người nhà Đạo sống ở trong đời, thấy cũng hơi khang khác. Hơi khác như câu hát tiếp:

“Chưa quen nhau lúc đầu, 
Em nghe theo tiếng sầu, 
ôi khúc ca nuôi mối tình muôn sắc màu.
Em phôi pha tháng ngày, 
Vì lúc trăng về đây, 
Vắng đàn đêm ấy, 
Đã ru trái tim này .

            (Phạm Duy – bđd)

            Thế đấy. Vốn dĩ “chưa quen nhau phút đầu”, mà sao em cứ “nghe theo tiếng sầu” để rồi sẽ  “phôi pha (bao) tháng ngày”, và nay đã “ru trái tim này”. Trái tim này, em có ru hay có “cho” nhiều cho lắm cũng sẽ thấy đời mình lại cứ mang tên họ của chàng trai khi xưa mang tên họ là“Vũ Như Cẩn”, tức “vẫn như cũ, rất như xưa. Như xưa hay như cũ, cũng là những thứ khá cũ, à rất ư là “ủ rũ” đến phát buồn! Thế nhưng, có nhiều thứ/nhiều sự vẫn không buồn như khẳng định về câu chuyện mà bần đạo vừa bắt gặp ở mạng thông tin có tên là MercatoNet có câu chuyện liên-quan đến đề-tài yêu đương và đương yêu rất cũ/mới, như sau:

“Trong sống đời thường nhật có thương và có yêu, bao giờ cũng thấy có kẻ trước/người sau cứ lục tục đi là đi. Kẻ đi bước trước, là đàn anh/đàn chị kinh nghiệm bao giờ cũng hơn, và giới trẻ cứ lẽo-đẽo theo sau, vẫn muốn hỏi kinh-nghiệm về yêu và thương nhưng cứ ngại, chí ít là chuyện hôn-nhân gia-đình. Thế nhưng, đọc tiếp những giòng bên dưới, hẳn bạn và tôi, ta sẽ thay-đổi ý-kiến, cũng rất lẹ. Mau và lẹ, là bởi mới đây có tác-giả tên là Gerald Rogers mới vừa hoàn-tất thủ-tục ly-dị xong, đã để lại cho thế-hệ trẻ những 20 điểm then-chốt nhằm duy-trì tình-yêu cũng rất ư là son trẻ của họ.

Dưới đây là những điểm mà tôi thấy rất có lợi, xin ghi lại để tuỳ bạn bè nào thích thì cứ việc giữ lấy cho mình...”

            Xin cắt ngang giòng chảy của bạn Tây/Tàu vừa đưa ra bằng một giòng nhạc tuyệt cú rất ăn khớp mà nghệ sĩ nhà mình lại vẫn hát: 

“Hồn em tìm nương náu, 

Tình em chờ thương đau, 

Lòng em chưa tàn, 

Xin đừng phụ nhau. 

Xin đừng phụ nhau.” 

(Phạm Duy – bđd)

            Vâng. “Xin đừng phụ nhau”, là đôi điều chính-yếu về tình-yêu hôn-nhân rút từ ý-kiến của tác giả Gerald Rogers là:

           

“Chớ bao giờ ngưng tán tỉnh vợ mình và cũng đừng ngại hẹn hò. Cũng đừng lười biếng khi thương yêu.

-Hãy bảo vệ con tim của mình. Bởi, có một chỗ đặc-biệt trong tâm-can bạn mà không ai được phép chễm-chệ ngồi vào đó, ngoại trừ vợ của mình.

-Phải luôn luôn thấy nơi vợ mình những điểm son tuyệt-vời. Hãy tập-trung vào những gì khiến mình âu yếm, yêu thích vợ mình nhất. Bởi, điều đó sẽ còn trải rộng ra nhiều hơn nữa. Nếu bạn chú ý vào những gì khiến mình ưu-tư, phiền-muộn, thì những điều bạn nhận ra lại sẽ là lý-do khiến bạn cay-đắng/muộn-phiền, rất không vui. Còn, nếu bạn chỉ chú tâm vào những gì mình ưa thích, thì chính bạn sẽ chỉ ưa-thích mỗi tình-yêu thôi.

-Đừng khùng điên/dại khờ mà tự hành-hạ mình một cách quá ư là nghiêm-khắc. Hãy cười thật nhiều và làm mọi cách để người mình yêu cũng cười thành tiếng, giống như mình. Bông đùa/cười vui, sẽ khiến mọi việc trở nên nhẹ nhõm, dễ chịu hơn.

-Hãy sống thực. Tức, luôn tặng ban cho người mình từng yêu-dấu không chỉ mỗi thời-gian mình sống mà thôi, nhưng tất cả bận-tâm, ưu-ái và tâm-hồn mình nữa. Hãy đối xử với người mình từng âu-yếm như một khách hàng quí-giá hơn ai hết. Bởi, vợ là người lúc nào cũng phải hạng nhất hết.

-Hãy sống như một người dễ bị tổn thương và không cần chứng-tỏ rằng cả hai người lúc nào cũng như thế. Hãy sẵn sàng chia sẻ mọi cảm xúc, cả nỗi sợ rất khó trị và chấp-nhận rằng mình sai trái cũng rất nhiều.

-Phải sống trong sáng, thật tình mới được. Nếu bạn muốn người phối-ngẫu hoàn toàn tin-tưởng bạn thì bạn cũng phải có quyết tâm sẻ-san hết mọi chuyện với người ấy mới đúng. Phải can đảm chứng-tỏ mình yêu thật sự và trọn vẹn. Như vậy, mới có thể mở rộng tâm can mình; và đổi lại, người phối ngẫu mới tin-tưởng và thương yêu mình được.

-Đừng bao giờ ngưng lại, khi hai người đã cùng nhau quyết định hướng về phía trước để đạt thành tựu. Hãy tìm ra mục-tiêu nào mà cả hai đều muốn nhắm tới. Có thể, đó là mộng ước cùng có ý hướng phát-triển, cùng ngành-nghề giống như nhau...

-Đừng chậm-trễ thứ tha cho nhau và hướng tầm nhìn của cả hai người vào tương-lai mai ngày, hơn là cứ cân đong đo đếm những chuyện thuộc về quá khứ, rất qua mau.

-Hãy luôn chọn thương-yêu nhau. Nếu đây là nguyên-tắc dẫn-dắt đôi lứa, thì chẳng có gì phải lo sợ rằng hạnh-phúc hôn-nhân sẽ bị đe doạ.

-Cuối cùng thì, sống đời hôn-nhân vợ chồng không có nghĩa là: rồi ra ta sẽ đạt hạnh phúc, mà đó là chuyện hợp-tác đôi bên đều có lợi. Là, quyết-tâm cùng tiến-tới và là ý chí quyết đầu-tư vào việc kiến-tạo điều gì đó, khả dĩ kéo dài mãi thiên-thu. Có như thế hạnh-phúc lứa đôi chắc chắn phải có và sẽ có.

Để kết luận, này hỡi bạn hiền độc-giả của tôi, hãy tỏ-bày ý phản-hồi của riêng mình trước lời khuyên rất bài-bản như thế” (xem Tamara Rajakariar, Marriage advice from a divorcee, MercatorNet 11/4/2014).

            Thế đấy, là kinh nghiệm của một người vừa hoàn-tất thủ tục ly dị xong, nay đã kịp để lại đôi lời khuyên khá kỹ càng. Khuyên thế rồi, người-khuyên bảo lại sẽ kêu-mời người đọc hoặc người nghe cứ tỏ bày ý kiến riêng tư về lời khuyên ấy. Bần đạo đây, chẳng có ý-kiến phản-hồi gì cho nên nỗi, bèn mời bạn và mời tôi, ta cứ thế mà trích dẫn các câu nói phản hồi của bạn đọc khá rành rẽ.

Trước hết là ý kiến của một người khách qua đường có tên là Al Brennan, nghe cũng lạ:

“Dĩ nhiên là chính sách nào, lời khuyên ra sao, cũng đều là lời khôn-ngoan và có thật, dù chuyện khuyên răn vẫn là chuyện bình thường ở huyện, nghe rất quen. Dĩ nhiên, vấn-đề còn lại vẫn là: sau khi đã nghe theo lời khuyên ấy, người thường ở đời đem áp-dụng vào cuộc sống của mình, mới thấy kết quả chả có gì hữu-ích, hết. Nhất thứ là khi, một bên hoặc vợ hoặc chồng lại nhất quyết đâm đơn ly dị cho bằng được. Hai nữa, là: trọng-tâm của vấn đề, dù mình có làm gì thêm hoặc có đối-xử tử-tế thế nào đi nữa, thì việc ấy cũng không lay chuyển hoặc bãi bỏ được tham-vọng hoặc mộng-ước của đôi bên khi đã nhất-quyết thi-hành thủ-tục “chia tay”. Riêng tôi chẳng nghi ngờ gì việc cả hai người đã đưa nhau vào buổi cử-hành lễ cưới có thề-nguyền đủ cả rồi sau đó,chẳng ai chịu ai thì có ràng buộc nào đi nữa cũng chẳng thể bắt buộc họ thực-hiện lời-thề như thế. Thật ra, cũng có rất nhiều lý do mang tính “rất bề ngoài” đã tìm cách giựt giây khiến đôi bên phối ngẫu lại cứ thấy thời-gian sẽ về phe với mình, ngõ hầu mình có thể thực hiện ý-đồ của mình, thật đúng lúc. Tôi nghĩ: đôi lúc chuyện thề-nguyền sống đời ở kiếp với nhau cũng giống như canh bạc theo tầm nhìn riêng-biệt của mỗi bên. Nói thế, chắc có người sẽ tìm cách đưa tôi  ra toà mà kiện tụng, vì sự thật không thế! Thôi thì, ai nghĩ gì mặc ai, tôi vẫn tôn trọng sự  lựa chọn của mỗi người”. (Trích ý-kiến phản-hồi của “Al Brennan, từ Úc).

            Vâng ông bạn nói chí tình, chí lý và cũng chí khôn. Bởi, ông bạn hơi “ba phải” nên cuối cùng cũng chỉ huề vốn, đường ai nấy đi, hồn ai nấy giữ, có thế thôi. Có điều cần phải nói ngay ở đây, là: hai ý-kiến ở trên, một của người mới vừa trở về cuộc sống độc-thân và một của người mới vừa phản-hồi, cũng đều là nam-nhi chí trai cả. Thế còn, ý-kiến của giới phụ-nữ thì sao? Đến đây, lại xin giới-thiệu cùng bạn đang đọc hoặc đang nghe những giòng chảy này, ý kiến của nữ-lưu nọ có tên là Susan Reibel Moore, cũng từ Úc viết như sau:

“Cứ sự thường, tôi rất thích ý-tưởng của những vị dám có lời khuyên như trên, nên cứ tự nhủ mãi rằng: tại sao tác giả khuyên hay như thế mà vẫn cứ quyết-định ly dị như thường? Nghiên-cứu nhiều trường-hợp, bản thân tôi cũng thấy rằng: giống như trường-hợp của phân nửa của các cặp phối-ngẫu quyết chia tay, hay ly dị vì họ không tin vào chuyện ly dị chút nào hết, mà là: họ bị đâm bị chém bởi cuộc sống oái-oăm thôi. Tôi biết khá nhiều cặp lại rơi vào trường hợp này nhất. Với tư-cách là cá-thể, mọi người đều phụ-thuộc vào nhau, đấy chứ! Thật ra thì, nhiều người thường nói: tính vị-kỷ và thương-yêu hài-hoà vẫn phụ-thuộc nhau. Tôi, thì tôi không nghĩ như thế. Bẵng nhiều năm, tôi nhận ra rằng: phần đông người có lòng ích-kỷ thường muốn đi đến ly-dị nhiều hơn, đặc biệt là khi những người có tính ích-kỷ như thế lại hay khước-từ không chịu lắng-nghe hoặc làm theo lời khuyên-can của người khác khôn ngoan hơn họ.

Dĩ nhiên, điều dễ thấy trong đời của rất nhiều người, đặc-biệt là giới trẻ, là cứ cưới nhau theo cách không mấy khôn ngoan cho lắm. Và, dĩ nhiên trong các trường-hợp ly-dị ta thường thấy, có sự xung đột về giá trị. Vì, họ đã không khôn-ngoan cho lắm khi quyết-định đến hôn-nhân, trường hợp như thế, càng khó giải quyết hơn nữa. Tuy nhiên, bằng vào lý-do chính-đáng, thì những người có lòng đạo thuộc tôn-giáo khác nhau vẫn thuyết phục là đừng nên đi đến quyết định ly dị mới hay, mới tốt. Và, những người như thế lại hay nghiêng về phương-cách cố giúp cho hai vợ chồng được ở với nhau cho dài lâu ngõ hầu chứng tỏ rằng: hôn-nhân cho phải phép vẫn là điều hay điều tốt với mọi người”. (xem thêm MercatorNet 11/4/2014).

            Quả y như rằng: đã là người có đạo rồi, thì bao giờ họ cũng làm mọi cách để những ai có quan-hệ bạn bè và họ hàng với mình, sống cho tốt/cho đẹp cả trong cuộc sống hôn-nhân, đôi lứa.

            Với con dân nhà Đạo thì như thế. Như thế, tức: trong mọi tình huống có lẽ đạo và sự đời, thì lúc nào người đi Đạo cũng cố gắng suy-tư và suy-tính cho phải Đạo, đẹp đời. Còn người đời lại giống như người nghệ sĩ, cứ hát rằng:

“Hồn em tìm nương náu, 

Tình em chờ thương đau, 

Lòng em chưa tàn, 

Xin đừng phụ nhau. 

Xin đừng phụ nhau.” 

(Phạm Duy – bđd)

            Người đời hát về đời người, chí ít là cuộc đời có dính dấp đến phụ nữ, như thế cũng không tệ. Tệ hơn cả, là: những người không biết hát hoặc không hát được như thế, mới đáng sợ. Sợ hơn cả, là những người cứ nghĩ và suy về phụ nữ đáng sợ nhất phải kể là người từng chế ra các câu danh ngôn/tục ngữ rất thời đại, như sau:

            “Không phải người đàn bà nào cũng đẹp, và không phải người đẹp nào cũng là đàn bà. 

Không có người phụ nữ xấu, chỉ có người phụ nữ không biết mình rất xấu.

-Chỉ có hai giai đoạn duy nhất trong đời mà người đàn ông không hiểu gì cả về phụ nữ: trước khi cưới và sau khi cưới.

            -Người nào khuyên ta đúng khi  ta sai là thầy ta,
            người nào chửi  ta  sai  khi ta đúng....đích thị là vợ ta.

-Thà hun em một lần rồi ăn tát 
  Còn hơn cả đời nhìn thằng khác hun em

-Ga-lăng (gallant) là cử chỉ đẹp của người đàn ông trước những phụ nữ không phải là vợ mình.

            -Hôn nhân luôn tặng bạn một đặc ân:
            chỉ có ai có nó mới có thể ly dị được. 

            -Chết cho người phụ nữ mình yêu vẫn dễ hơn là phải sống chung với họ.

-Bia độc hơn rượu, bằng chứng trên thế giới chỉ có "mộ bia " mà không có "mộ rượu”. (“Ranh ngôn” rút từ mạng vi-tính có những tư-tưởng đầy những…vi-trùng cũng đáng sợ).

            Nói cho cùng kỳ lý về cuộc sống có dính líu đến phụ nữ, là phải nói đến ý-tưởng của bậc thánh hiền Đạo Chúa, vẫn khuyên rằng:

“Các ông không đọc thấy điều này sao:

"Thuở ban đầu,

Đấng Tạo Hoá đã làm ra con người có nam có nữ",

và Người đã phán:

"Vì thế, người ta sẽ lìa cha mẹ mà gắn bó với vợ mình,

và cả hai sẽ thành một xương một thịt."

Như vậy, họ không còn là hai,

nhưng chỉ là một xương một thịt.”

(Mt 19: 4-7)

Cuối cùng thì, hỡi bạn và tôi, ta cứ hiên ngang, vững vàng mà sống trọn vẹn cuộc đời mình, cả khi có ở vào hoàn-cảnh nào đi nữa, dù đã lập gia-đình hoặc chưa định, dù đã và đang sống với người khác phái, hay vẫn còn độc thân, hãy cứ thẳng thắn sống đúng quan-niệm và theo đúng chỉ-dẫn của bậc lành-thánh mà yêu thương và tha thứ hết mọi người nam cũng như người nữ. Chí ít, là người phối-ngẫu của mình, ở trong Đạo hay ngoài đời, rất khôn nguôi.

Trần Ngọc Mười Hai  

Vẫn cứ mong và cứ ước

Được sống mãi như thế,

Đến hết đời