“Hãy nhìn vào đôi mắt em đây,”

Chuyện Phiếm Đạo Đời đọc trong tuần thứ 25 thường niên năm C 22-9-2013  

“Hãy nhìn vào đôi mắt em đây,”
Hãy nhìn vào tận trái tim này
Hãy nhìn vào đôi mắt thơ ngây
Anh sẽ hiểu được trái tim em.”

(Hạ Vy - Con Gái)

(Mt 5: 43-45 )

            Câu hát trên, là tiểu khúc của bài hát “Con gái nói có là Không, Con gái nói không là có”. Bài hát này, thuộc loại ca khúc vui vui, cũng rất ngắn. Ngắn, không chỉ ở chiều dài của trường canh/câu nhạc hoặc âm thanh. Mà ngắn, vì chỉ nói mỗi thế chứ đâu dám nói nhiều. Bởi, nói về đàn bà/con gái vẫn có điều để nói nhiều hơn nữa.

            Thế đó, là nhận định về nữ-giới còn trẻ ở đời, rất tình đời. Trẻ, thì mới hát thế chứ ai dám nói và hát điều này với các cụ, chí ít là các lão bà, ở nhà Đạo! Nữ giới nhà Đạo nói không nhiều, chỉ âm thầm nguyện cầu chứ không nói. Nhưng, mỗi lần các bà/các cô xuất-khẩu-thành-thơ, là có chuyện. Những chuyện có vấn đề hẳn hòi chứ chẳng chơi. Đây, không là tuyên ngôn hay tuyên bố gì của ai hết; mà là và chỉ là bí mật được bật mí giữa chốn bạn bè cà phê/cà pháo cũng rất “phê” khi nghe ca sĩ nhà hát bài “Con Gái” của người viết nhạc là Hạ Vy.

            Nói gần nói xa, chỉ là dẫn nhập mỗi điều này, là: ngày nay, bà con ta bật mí với nhau nhiều bí mật, về đủ chuyện. Từ, chuyện vai trò người nữ phụ, xem ra có hơi sai về cung cách. Sai, cả đại ý với hình thức. Không tin ư? Mời bạn và mời tôi, ta để thêm ít phút tạt qua vườn hoa thông tin/truyện kể rất đáng nể, để rồi sẽ thấy những điều thiên hạ cứ bật mí các bí mật.

            Trước nhất, để cho dễ thở, ta thử nghe đọc vài truyện...rất kể lể như sau:

            “Truyện rằng,

Có lần nọ, một người nông dân bị mất chiếc đồng hồ trong kho thóc. Đó không là đồng hồ thông thường bởi nó có giá trị về mặt tình cảm đối với ông.

Sau một thời gian dài tìm kiếm rất vô vọng, người nông dân phải nhờ sự trợ giúp của mấy đứa trẻ đang chơi bên ngoài. Ông hứa, nếu ai tìm được chiếc đồng hồ của ông bị mất, sẽ có thưởng.

Nghe vậy, đám trẻ nhanh chân chạy quanh kho thóc tìm kiếm chiếc đồng hồ. Chúng đi khắp nơi, lục tìm mọi chỗ, từ nơi chứa thóc đến tận chỗ cho gia súc ăn, vẫn không thấy. Chỉ đến khi ông đề nghị bọn trẻ ngưng tìm kiếm, thì có bé trai chạy tới và yêu cầu ông cho nó một cơ hội nữa.

Người nông dân nhìn đứa bé rồi ngẫm nghĩ: "Tại sao lại không chứ? Cuối cùng thì, công nhận: cậu bé này khá chân thành!" Ông dẫn cậu bé trở lại kho. Một lúc sau, cậu chạy ra và trên tay là chiếc đồng hồ của ông. Người nông dân rất đỗi ngạc nhiên, ông hỏi cậu bé: "Làm cách nào mà cháu có được nó, sau khi tất cả các bạn đã từ bỏ?".

Cậu bé đáp: "Cháu không làm gì cả và chỉ ngồi im một chỗ để lắng nghe. Trong im lặng, cháu thấy tiếng kim đồng hồ chạy và theo đó cháu tìm ra nó".

Kể xong câu chuyện, nguời kể lại đã nghĩ:  Sự tĩnh lặng trong tâm hồn sẽ tốt hơn với trí não luôn hoạt động. Hãy để tâm trí bạn có nhiều phút nghỉ ngơi, thư giãn mỗi ngày. Hãy xem, hiệu quả nó đem lại để giúp bạn xây dựng cuộc sống mình mong đợi.” (trích dẫn truyện kể trên mạng, nhưng không rõ tên tuổi người kể.)

            Thôi thì, kể gì thì kể, nói gì cũng chỉ đến thế. Nói hay kể, cũng chỉ như ý/lời mà người nghệ sĩ, lại cứ vời người nghe nhạc hãy lắng tai nghe câu hát, rất như sau:

“Con gái nói có là không,

Con gái nói không là có
Con gái nói 1 là 2,

Con gái nói 2 là 1
Con gái nói ghét là thương,

Con gái nói thương là ghét
Con gái nói giận là giận yêu,

Con gái còn yêu là còn giận
Đừng nghe những gì con gái nói!

Đừng nghe những gì con gái nói
(Hạ Vy – bđd)

            Không hẳn thế đâu. Có thể, người viết nhạc có hát thế, cũng để người nghe cứ chú tâm vào những chuyện “kỳ khú” cho vui cửa vui nhà, mà thôi. Bởi, câu nói của người viết nhạc cũng chỉ muốn lặp đi lặp lại những lời này:

Con gái nói nhớ là quên,

Con gái nói quên là nhớ
Con gái nói buồn là vui,

Con gái nói vui là buồn
Con gái nói không biết ghen, là ghen như điên đấy nhé
Con gái nói không biết yêu, là yêu tới quên đường về
Đừng nghe những gì con gái nói

Đừng nghe những gì con gái nói.”

(Hạ Vy – bđd)

            Đúng như tác giả viết: “Con gái có lúc hiền như nai”, nhưng lắm khi “như bà chằng”.  Chứ đâu có ngạc nhiên vì: trời còn có lúc nắng lúc mưa, nữa là! Tóm lại, nếu chỉ nghe qua đôi lời ở bài hát, chắc có vị lại sẽ cho rằng: tác giả/tác “thiệt” đôi lúc cũng hơi “nặng lời” hoặc kỳ thị gái/trai. Kỳ thực, nói về con gái hay nữ phụ sao đó, cũng chỉ nên nói như người kể truyện khác, vẫn cứ kể và cứ nói những truyện như bên dưới:

“Nhiều năm về trước, có một cậu bé mồ côi tên Jim, 12 tuổi, gầy gò. Jim sống lang thang, là đầu mối của mọi trò cười và trêu chọc của mọi người sống trong thị trấn. Không ai đối xử tử tế với Jim. Những nghi ngờ của mọi vụ ăn cắp hay rắc rối đều có tên Jim đầu tiên. Cậu chỉ nhận được những lời nói cay độc, nghi ngờ. Kết quả là Jim luôn lẩn tránh những người xung quanh. Cậu càng lẫn tránh, người ta càng nghi ngờ cậu.

Tài sản duy nhất của Jim là chú chó Tige, cũng luôn khép nép và lẫn tránh mọi người như chủ nó. Jim không đối xử thô lỗ với Tige nhưng cậu cũng luôn dùng thứ ngôn ngữ cay độc mà mọi người dùng với cậu. Phần vì cậu đã quen với những ngôn ngữ đó, phần vì để trút đi mọi nỗi uất ức.

Một hôm, Jim thấy cô gái phía trước làm rơi một gói nhỏ. Cô cúi xuống nhặt thì một gói khác lại rơi khỏi tay. Jim chạy đến, nhặt hai cái gói lên đưa trả cô gái.

- Cảm ơn cậu bé, cậu thật tốt

Cô gái cười và xoa đầu Jim.  Jim hoàn toàn sốc. Đó là những lời nói tử tế đầu tiên cậu nghe thấy trong suốt 12 năm. Jim nhìn theo cô gái cho đến khi cô đi khuất.
... Jim huýt sáo gọi Tige, con chó ve vẩy đuôi chạy tới bên. Cả chủ và chó đi vào rừng... Jim ngồi xuống cạnh bờ suối và trong đầu cứ vang lên: "Cảm ơn cậu bé, cậu thật tốt!" Jim cười một mình. Rồi cậu gọi: "

-Đến đây Tige!"

Tige chạy lại ngay, Jim xoa đầu nó và nói:

-Cảm ơn mày! Mày thật là tốt!"

Tige rất phấn kích và ngạc nhiên. Tai nó vểnh lên, mắt hướng về phía Jim chăm chú, đuôi vẫy lia lịa. "Đến con chó cũng thích nghe lời nói dịu dàng!" – Jim nghĩ và lôi trong túi ra một mảnh gương vỡ. Cậu bé thấy một khuôn mặt lấm lem. Jim rửa mặt thật cẩn thận. Sau đó, Jim lại nhìn vào gương. Cậu bé ngạc nhiên. Lần đầu tiên, cậu nhìn lên cao thay vì chỉ cúi mặt như mọi khi. Một cảm giác, cũng là lần đầu tiên cậu cảm thấy: cảm giác tự trọng.

Từ khoảng khắc đó, cuộc đời Jim hoàn toàn thay đổi bởi quyết tâm để xứng đáng với những lời nói dịu dàng.

Ngưng một lát, nhà tỷ phú tiếp tục nói: "Thưa các bạn, tôi chính là cậu bé đó. Thị trấn nhỏ mà tôi vừa kể đến chính là thành phố này 40 năm về trước. Cái cây ở đằng kia mà quý vị có thể thấy chính là nơi một người phụ nữ đã gieo hạt giống đầu tiên của lòng nhân hậu xuống cuộc đời tôi. Mong sao ai cũng có thể làm được như thế" (Lại một truyện kể lôi từ mạng lưới toàn cầu, rất không tên)

            Lan man với truyện kể, hôm nay bần đạo chỉ muốn bảo rằng: thật ra cũng chẳng nên lưu tâm nhiều về người kể truyện rồi hỏi tại sao lại cứ kể những chuyện vẩn vơ, lơ tơ mơ như thế? Mà, chỉ cần xem bạn và tôi, ta có thích loại hình kể lể như thế không, thôi. Hỏi thế rồi, ta đi vào chi tiết bàn bạc xoay quanh truyện kể về lời con gái hoặc con người từng nói. Nói cho dữ, hoặc chỉ chút thôi, cũng là nói những điều người khác hát và nói. Mà, chỉ cần hỏi xem người nghe hát hoặc nghe kể, có tin hay không mà thôi.

Ở nhà Đạo, có nhiều trường hợp tương tự như thế. Tương tự, khi người nhà Đạo nghe nhiều về dụ ngôn/Lời Chúa nói, nhưng có khi vẫn bán tín bán nghi, chẳng hề tin. Tin làm sao, khi Chúa vẫn nói và vẫn kể nhiều truyện dụ-ngôn rất có lý, mà sao người nghe ở người nhà Đạo vẫn như chẳng bao giờ nghe và thực hiện như người rất tin và hay tin.

Có những sự và việc ở nhà Đạo nghe cứ như “lạo xạo”, tưởng chừng như đó chỉ là truyện kể không hơn không kém, nhưng lại là chuyện rất dễ nể, để ta suy nghĩ cho lung, hầu suy xong sẽ đi đến quyết định chứng tỏ mình tin rất vững và cũng xác thực.

Có nhiều lần, đấng bậc trong Đạo vẫn cứ nói và viết rất nhiều về chuyện rất thực trong tin tưởng. Như, người kể khác có tên là Michael McVeigh trênb tờ the Australian Catholics số mùa Đông 2013 ở Úc, như sau:

“Thế giới hôm nay giống như thể tiệm “chạp phô” đầy những tiếng ồn và ánh sáng; có cả những con người chỉ muốn lôi ta ra khỏi chốn miền lặng thinh bằng cách này hay cách khác chỉ để mọi người chú tâm lắng nghe biết thông điệp họ nhắn gửi ở bên trên và bên ngoài, hết mọi sự. Chạp phô này, là nơi là chốn ta dựng xây nên con người là chính ta. Là, tất cả những gì nói lên con người mình qua cung cách ăn mặc, chọn lựa kiểu tóc, bông tai hoặc hình-hài bên ngoài cho hấp dẫn. Có khi còn chọn đội ngũ thể thao, phe phái chính-trị theo ý mình nữa.

Đạo giáo vẫn còn là thành phần trong tiệm “chạp phô” như thế, mặc dù đôi lúc ta vẫn có cảm giác như thể nói đưa đẩy ta ra khỏi lằn ranh chính yếu, quan trọng. Hơn lúc nào hết, con người ngày nay hay tìm đến bản đồ đường đất hướng dẫn ta ngang qua mọi chọn lựa mà thế giới này gửi đến cho ta, và đó còn là nơi chốn khiến đạo giáo có thể đưa ra lời đề nghị về những thứ và những sự có giá trị bền vững. Loại hướng dẫn mà đạo giáo đưa ra cho chúng ta cũng như câu nói của cố linh mục tổng quyền Dòng Tên là Pedro Arrupe từng dặn dò người thân, rằng: “Hãy phải lòng nhau và tiếp tục yêu nhau rồi thì việc ấy cũng sẽ quyết định mọi sự.” ...   

Nói cho cùng, là tín-hữu Đức Kitô ta đều biết nguồn yêu thương là chính Chúa. Bất cứ con tim nào biết yêu đương cũng đều biết đôi chút về Chúa. Đạo giáo có thể bị thúc và đẩy ra khỏi các con lộ chính của xã hội qua vì các ngân-hàng, nhiều siêu-thị hoặc quán ăn nơi uống, nhưng khi chúng dân tiếp tục kiếm tìm tình yêu cho riêng họ, thì họ cũng sẽ tiếp tục được lôi kéo đến với Chúa, mà thôi.” (Michael McVeigh, Faith in the public square, Australian Catholics, số Winter 2013, tr. 6)

            Nói về niềm tin qua yêu thương mà nói như thế, cũng có thể gọi được là “trên mức tuyệt vời”. Chỉ ngắn gọn một vài câu thôi, cũng đầy ý nghĩa, một nhận định. Nhận định, là nhận ra được sự thể ở đời rồi quyết định đường lối cho riêng mình, để sống cho phải phép, rất lẽ đạo. Nhận định, còn là hỏi xem niềm tin của ta “hung hăng xâm lấn” đến thế nào để có thể đi vào lề đường bên phải, của lòng đời? Hỏi và nhận định, còn xem người đi Đạo là ta đã đi vào với xã hội để đem Tin Vui về Tình Thương-yêu của Chúa đến với mọi người, như thế nào?

            Hỏi và nhận định ở đây, không có nghĩa “tức, đã trả lời phần nào rồi”, mà là: cơ hội đề người người và mình cùng nhau tiến tới một quyết tâm thực hiện niềm tin trong nhau và có nhau.

            Hỏi và nhận định với nhau trong cuộc diện đi vào lòng đời, còn để xem Đạo giáo của ta cống hiến cho đời được những gì? Tìm kiếm những gì nơi đời? Và, người đời? Nhận định và hỏi người hỏi mình, tức còn hỏi rất nhiều mà chưa tìm ra câu giải đáp cho thoả đáng. Bởi thế nên, người viết nhạc ở đời, hôm nay, lại cứ cho hát những lời bay bướm, ít thiết thực, và không hẳn thế, như:

“Trời có lúc nắng lúc mưa, Trời có lúc mưa lúc nắng
Con gái có lúc hiền như nai, Con gái có khi như bà chằng
Trời vẫn cứ nắng cứ mưa,

Con gái lúc mưa lúc nắng
Con gái thế đấy bạn ơi,

mà sao con trai nhớ thương từng ngày
Đừng nghe những gì con gái nói

Đừng nghe những gì con gái nói

Hãy nhìn vào đôi mắt.......Đừng nghe.....con gái nói.”

(Hạ Vy – bđd)

Trái lại, hẳn bạn và tôi, có lẽ ta nên tìm về Lời Hằng Sống có những dặn dò thiết thực và rất đúng của Thày Chí Ái vẫn từng bảo:

“Anh em đã nghe Luật dạy rằng:

Hãy yêu đồng loại và hãy ghét kẻ thù.

Còn Thầy, Thầy bảo anh em:

hãy yêu kẻ thù và cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi anh em.

Như vậy, anh em mới được trở nên con cái của Cha anh em,

Đấng ngự trên trời,

vì Người cho mặt trời của Người mọc lên

soi sáng kẻ xấu cũng như người tốt,

và cho mưa xuống trên người công chính

cũng như kẻ bất chính.”

(Mt 5: 43-45)

            Trên đường đời và trong cuộc đời, người xấu/tốt, công chính hay bất chính đều có đủ. Cũng nói và cũng làm không chỉ mỗi con gái hay con trai. Xấu tốt hoặc nói lời nghịch ngạo không phải là sở trường/sở đoản của riêng ai. Nên, vấn đề là dù có nghe những người ấy nói hoặc xử xấu với mình, vẫn còn thương hay không, đó mới là vấn đề.

            Vấn đề còn là: dù biết nhiều người không muốn nghe hoặc đọc những lời người nhà Đạo nói, vẫn cứ làm. Vẫn cứ thực hiện điều Chúa truyền dạy, vì đó là điểm son tô đậm đặc trưng của “Con cái Chúa”, ta thường quên. Quên hay cố ý không thực hiện những điều Thày Chí Ái từng dạy, nhưng lại cứ thực hiện những hành xử rất trái khuấy/nghịch ngạo như truyện kể ở bên dưới làm đoạn kết, rất như sau:

“Một thương gia lập nghiệp từ tay trắng, sau kiếm được rất nhiều tiền nhưng vì buôn bán trong thời kinh tế không ổn định, khiến anh bị phá sản, nợ nần chồng chất. Nghĩ mãi không tìm ra cách giải quyết, anh bèn ra bờ sông định tự tử.

Vào canh ba đêm nọ, anh đến trước bờ sông, bỗng nhìn thấy một thiếu nữ đang ngồi khóc thảm thiết, anh bèn đến gần hỏi cô:

- Có chuyện gì mà đêm hôm khuya khoắt cô ngồi khóc một mình ở đây?

Cô gái buồn bã nói:

- Tôi bị người yêu ruồng bỏ, tôi không muốn sống nữa, bởi vì không có anh ấy tôi không sống nổi. Vị thương gia vừa nghe xong lập tức nói:

- Ồ! Lạ nhỉ, sao lúc chưa có bạn trai, cô có thể tự sống được.

Cô gái vừa nghe xong liền bừng tỉnh và bỏ ngay ý định tự tử. Ngay lúc đó thương gia nọ cũng chợt nhận ra rằng: Khi chưa giàu, ta vẫn sống bình thường, cũng tay trắng làm nên! Lúc đó cô gái quay sang hỏi thương gia:

- Đêm hôm lạnh lẽo như vậy, anh ra đây để làm gì?

Thương gia ậm ừ trả lời:

- Ừ… đâu có làm gì, chỉ là tản bộ chút vậy thôi”.

Và, lời bàn của người kể rất “huệ-lộc” mà bảo rằng: “Thì ra, dù mất tất cả nhưng thực sự cũng chỉ bằng lúc ta chưa có mà thôi.” Thật ra thì, có hay không, vẫn là sự thể cuộc đời nhiều khi không có mà lại cũng có. Có-không/không-có, là cuộc đời cứ diễn tiến đến mất mát. Còn lại sẽ là và chỉ là tình yêu-thương chính mình và mọi người. Chính đó là triết-lý của “hư không/trống rỗng” Chúa dạy dỗ hết mọi người.

   

Trần Ngọc Mười Hai

Lại nhận ra được chân lý

Của cuộc đời.

Với người đời.

             

“Bằng lòng đi em không lẻ loi đom đóm lập lòe"

Chuyện Phiếm Đạo Đời đọc trong tuần thứ 24 thường niên năm C 15-9-2013  

“Bằng lòng đi em

không lẻ loi đom đóm lập loè,”
Bằng lòng đi em

miền Tây quen khói lam chiều.”

(Vinh Sử - Bằng Lòng Đi Em)

(2Cr 8: 1-2/8: 9)

            Còn nhớ, có lần vị linh mục trẻ nọ ở Sydney từng dự lễ cưới của bạn bè/người thân cũng rất gần, cứ nghe thực khách xúi bẩy bèn lên bục nhạc, hát mấy câu như vầy:

“Bằng lòng đi em, anh về quê mang lễ cau trầu

Mẹ cha lên hỏi kết hoa bằng thuyền đưa dâu đó nghe

Áo cưới hình đôi bồ câu khăn vấn nhiều vàng mượt đâu đó

Bằng lòng đi em quê miền Tây trái cây xanh màu.”

(Vinh Sử - bđd)

Thôi thì, đôi trẻ nghe thế chắc cũng thấy vui. Vui hơn nữa, là người hát hôm ấy, lại là ca sĩ “không chuyên” nhưng vẫn đạt, khiến quan-viên-hai-họ và mọi thực khách rất “bằng lòng”.

Thế đó, một tình huống có anh/có em có cả hai họ, rõ rành rành. Còn, ở nhà đạo có đủ mặt bá-quan-văn-võ rất nhiều họ, sao không thấy ai hát những lời hay như thế? Hay, là hay ở những câu như thế này:

“Hỏi mãi sao im re

Sao mà lặng thinh không dám nói

Anh trắng đêm muỗi kêu vo ve

Anh biết chưa đông chưa về

Nghe gió đưa bụi chuối sau hè.”

(Vinh Sử - bđd)

Kể cũng lạ, người nhà đạo nói thì nói nhiều, nhưng hát lại vẫn thiếu những câu nghe lạ tai, vẫn rất vui. Tai người nhà Đạo, có nghe hoài và nghe mãi, mà sao ít thấy ai “bằng lòng” hoặc “bằng dạ” lại ra thế? “Bằng lòng” hay không, hẳn người nhà Đạo vẫn nghe “ông-cha-giảng” nói nhiều và nói không thiếu những điều về luật phép “nhà Đức Chúa Trời” chẳng mảy may mất đi một chữ một từ, năm này qua tháng nọ. Sao chẳng thấy ai phản đối, hoặc vẫn “bằng lòng đi em”? Dù, phản đối đây, có là phản chống/đối đầu với cách giảng và giải chứ không đối kháng lời giảng dạy, hay sao đó mà vẫn sợ!

À thì ra, nhà Đạo mình, còn giữ cung cách khá ư “thụ động” của con dân ở “dưới trướng”. Dưới trướng hay thụ động, phải chăng là “căn tính’ thấy cũng quen trong nhà Đạo, từ trước giờ? Trước khi đi vào chuyện phiếm những lan man nhiều ý/lời ở đôi nơi, tưởng cũng nên ngang qua một chút truyện kể cũng nhè nhẹ, rất như sau:

“Truyện, là thế này:

Hôm ấy, có đấng bậc mẹ cha thấy con trai trưởng nhà mình, rày đã đứng tuổi, mà sao con nhà mình vẫn cứ “dậm chân tại chỗ”, bèn khuyên nhủ:

-Con ạ! Nay con cũng xấp xỉ 40 rồi đấy. Liệu mà “bằng lòng” đại đứa nào đi cho rồi, kẻo sau này cơm nước xong có muốn xỉa răng, cũng chẳng “ma” nào nó chịu lấy tăm cho mà xỉa, đâu đấy nhé!

40 năm sau, chàng trai ngày ấy, nay thành ông cụ tám muơi tuổi đầu nằm ôm đầu, nhét bông gòn vào tai để khỏi nghe lũ cháu nội/cháu ngoại hát mãi câu “Bằng lòng đi em”, rồi quát lớn:

-Bằng lòng với chả bằng mặt! Cũng chỉ vì khi xưa ông mày đây cứ nghe hát mãi câu ca “bằng lòng” giống như thế, nên mới chịu để sau này có người lấy tăm cho mà xỉa, nên mới khốn khổ thế này đây!...”

Ấy chết! “Bằng lòng đi em” đâu có thế. Bằng lòng đây, là bằng lòng thật đấy, chứ đâu chỉ “bằng mặt” thôi đâu nào. Nay, ta cứ vểnh tai nghe cho kỹ câu hát có ý/lời, rõ mồn một:

“Bằng lòng đi em, không lẻ loi đom đóm lập loè!

Bằng lòng đi em, miền Tây quen khói lam chiều.

Cầu tre lắc lẻo bướm ong, phượng hồng ve kêu.

Giếng nước cầu xưa,

Tình yêu chim líu lo chuyền cành điều kia kìa.”

(Vinh Sử - bđd)

            Nơi nhà Đạo, thập niên ‘80 hồi ấy, có đến 80% người đứng tuổi đã “bằng lòng” lòng vòng bằng cả dạ, lại đã đi vào chốn phối ngẫu, có vợ/có chồng chứ không “ở vậy” mãi ngoài phố chợ, như hôm nay.

Còn nhớ, có lần người người theo dõi thấy có bài phân tích thống kê ở Hoa Kỳ vào năm 2009, cho thấy chỉ mỗi 52% người Mỹ đứng tuổi, nghe hát câu “bằng lòng đi em” là chịu đi vào chốn “luyện hình” trần thế rất vợ chồng. Thế đó, là khảo sát mới mẻ cho thấy trong vòng có trăm năm, Sở Thống Kê Hoa Kỳ lại đã thu thập dữ kiện đáng ngại là như thế.

            Có vị nói rõ lý do là bởi nền văn hoá của ta khá thảm khốc. Vị khác, nói: đó là do sĩ số khá cao về ly dị, xảy ra ở đời người mọi người đều biết, nên bắt chước. Có vị, lại cho đó là do xã hội đổi thay về động-thái của người đời, nay đòi sống thử, yêu thử trước khi quyết đi vào kiếp số bằng mặt chứ không “bằng lòng”. Vị khác, lại bảo, thật ra không phải như thế, sở dĩ có chuyện tréo cẳng ngỗng trong thống kê, là vì: bà con ta cứ tà tà học cho xong, đỗ đạt bằng cấp cho họ hàng nở mày nở mặt, đến khi xong, lại thấy mình đã “lỡ thời”, lỡ trớn, thì “bằng lòng đi em” gì nữa cho ...khổ!

            Nói cho cùng, “bằng lòng đi em” không chỉ là lời nhắn gửi đến đôi trẻ đang trên đường tìm hiểu, dẫn đến hôn nhân hoặc “nhân hôn”, mọi tình huống. “Bằng lòng đi em”, đối với các bậc thánh-nhân hiền-lành trong Đạo còn có thể là bà con mình hãy vui mà chấp nhận tình cảnh mà người thời nay vẫn dùng tiếng lóng/tiếng lái để bảo “Vũ Như Cẫn/Vẫn như cũ” rất như thế. “Bằng lòng đi em”, theo ý đấng bậc hiển thánh, còn là: bằng lòng/ bằng cả dạ chấp nhận tình trạng “nghèo mà vui” với thánh hội, với mọi người ở chốn gian trần này. Chẳng thế mà, thánh Phaolô lại cứ bảo ban người của Chúa, bằng những lời y như bài hát “bằng lòng đi em”, rất như sau:

            “Thưa anh chị em,

chúng tôi xin báo cho anh chị em biết

ân huệ Thiên Chúa đã ban cho các Hội Thánh ở Makêđônia.

Trải qua bao nỗi gian truân,

họ vẫn được chan chứa niềm vui;

giữa cảnh khó nghèo cùng cực,

họ lại trở nên những người giàu lòng quảng đại.”

(2 Cr 8: 1-2)

Hoặc sau đó, thánh-nhân lại còn thêm:

“Quả thật, anh em biết Đức Giê-su Kitô, Chúa chúng ta,

đã có lòng quảng đại như thế nào:

Người vốn giàu sang phú quý, nhưng đã tự ý trở nên nghèo khó vì anh em,

để lấy cái nghèo của mình mà làm cho anh em trở nên giàu có.

Về điều này,

tôi xin đưa ra một ý kiến.

Ý kiến đó thích hợp với anh em, vì anh em

là những người đầu tiên, chẳng những đã thực hiện công cuộc đó,

mà còn đã quyết định làm ngay từ năm ngoái.

Vậy nay anh em hãy hoàn thành công cuộc đó,

để như anh em đã hăng hái quyết định thế nào,

thì cũng tuỳ khả năng mà hoàn thành như vậy.”

(2Cr 8: 9-10) 

Thật ra thì, khi viết cho cộng đoàn tín-hữu Côrinthô thời xưa đó, thánh-nhân không cố ý nói đến 4 chữ “bằng lòng đi em” theo nghĩa của người viết nhạc thời nay, trong phối ngẫu. Nhưng theo ý khác. Ý khác hay ý gì, thì: ở nhiều chương đoạn, thánh-nhân hiền-lành vẫn cổ vũ tâm trạng và tình-trạng rất bằng lòng đủ mọi thứ, kể cả: nghèo túng, bức bách, đói khổ hoặc tệ như trường hợp được kể ở câu truyện bên trên.

Thật ra thì, nếu thánh-nhân này khác sống ở thời buổi này, rày cũng nghĩ như “chúng tôi ở chốn khách đày kêu đến cùng Bà”, như kinh cầu cùng Mẹ Maria lâu nay vẫn nghe thấy.

“Bằng lòng đi em!” theo tinh thần nhà Đạo mình, còn có nghĩa: hãy cứ vui lòng chấp-nhận thay đổi tình huống có lối sống đổi thay. Đổi từ tình trạng khá giả, ăn sung mặc sướng như khi trước, để rồi người người sẽ cùng ta trở về chung sống với người nghèo khó, như người khó nghèo, nếu muốn dấn bước theo Đức Kitô, là Đấng Khó Nghèo tự bản chất. Tức: Đệ Nhất Khó Nghèo, nhưng vẫn “rất bằng lòng”.

“Bằng lòng đi em”, còn có nghĩa chấp nhận mất mát, chịu tỉa bỏ khỏi con người mình, những gì là dư thừa, đầy đủ, để nắm chắc một tương lai mai ngày, hầu đứng vững. Vững, như bàn thạch chẳng ai lay chuyển hoặc lấy mất đi “của dư/của để” do mình tích lũy.

“Bằng lòng đi em” ở Đạo Chúa, còn là khuyến khích người, khuyến khích mình cắt bớt hoặc giảm thiểu nguồn lợi vật chất dù chính đáng, cho trái đất này dễ sống hơn. Cho môi trường thích hợp với mọi người, chí ít là người nghèo không đủ khả năng để làm cho chính mình được ấm áp, đủ nước uống, quyết không phung phí một thứ gì.

“Bằng lòng đi em”, là chấp nhận không gia tăng lợi nhuận, bằng cách ăn trên ngồi chốc đủ thứ mọi người. Nói theo ngôn ngữ thời đại, là bảo rằng: đừng mong muốn trở thành “đại gia”, “chân dài/chân ngắn hoặc gì gì đi nữa. Nhưng, vẫn cứ “thắt lưng buộc bụng” lam lũ, cần cù phục vụ người khác, chí ít là người có nhu cầu nhiều hơn mình, chứ không chỉ những người có mức sống dưới trung bình.

Và cuối cùng, thì: “Bằng lòng đi em” lại có nghĩa: chẳng còn muốn trở thành “cái rốn của vũ trụ” để mọi người cứ thế nhìn vào mà chiêm ngưỡng. Nhưng trái lại, vẫn chấp nhận thuộc vào những người “ở dưới trướng” để mọi người sai bảo. Rồi dần dà, hoán cải những người đi lầm đường lạc lối; để rồi, cùng với họ, ta đi vào chốn Nước Trời, vẫn cứ vui.

“Bằng lòng đi em” theo cách thế đó, là sẽ bằng lòng hát với mọi người cả những câu nghe qua tuy có hơi “vớ vẩn” hoặc sao đó, vẫn cứ “bằng lòng” và “bằng lòng”, như câu cuối:

“Bằng lòng đi em, dâu làng anh không thiếu bạc tiền

Cườm xanh tay nhẫn rất sang bằng vòng ximen

Đám cưới bà con ngợi khen, dây pháo tả dài nổ rền hén

Bằng lòng đi em qua mùa trăng ta cưới nhau liền.”

(Vinh Sử - bđd)

Bằng lòng với câu hát, giản dị như thế, cũng là bằng lòng cả với câu truyện kể chẳng dễ nể và cũng chẳng nổi cộm, vỏn vẹn bằng những ý/lời rất “bằng lòng”, như sau:

“Toà án gia đình/hình sự hỏi bị cáo:

-Tại sao ông lại giết vợ mình một cách tàn nhẫn như thế?

-Dạ thưa quan toà! Nếu quan mà ở địa vị tôi, tôi chắc quan hay vua cũng làm thế!

-Anh nói làm thế là làm sao? Đó đâu phải là lý do chính đáng.

-Thưa Toà, không chính đáng sao được, tối ngày sáng đêm lúc nào bà ấy cũng hát hoài hát mãi có mỗi một câu “bằng lòng đi” bằng lòng cho rồi, thế mà mỗi lần tôi có nhu cầu này/nọ thì bà ấy cứ để mặc tôi khốn khổ đến tội nghiệp, chẳng còn thương

-Câu ấy hát như thế nào mà ghê dữ thế?

Chỉ là bài hát đi hát mãi có mỗi chữ “bằng lòng đi em, bằng lòng đi anh...”

-Hát thế có gì đâu mà ông nỡ lòng nào lại giết bã?

-Có đấy thưa quan toà. Khốn khổ thế mà cứ nghe mãi câu “Bằng lòng đi em...

-Thế rồi sao nữa?

-Bà ấy còn bảo tôi một lần cuối: Nếu như anh không bằng lòng tôi, thì anh cứ giết tôi đi... Như thế là bà ấy “bằng lòng đi em” rồi chứ còn gì nữa. 

            Thật ra thì: truyện kể ở trên, chỉ mang tinh chất rất hư cấu, khó đúng thật. Đúng thật hơn, phải là lời khuyên của thánh-nhân hồi thời trước vẫn cứ bảo:

            “Vợ chồng đừng từ chối nhau,

trừ phi hai người đồng ý sống như vậy trong một thời gian,

để chuyên lo cầu nguyện;

rồi hai người lại ăn ở với nhau,

kẻo vì hai người không tiết dục nổi mà Xatan lợi dụng để cám dỗ.

Điều tôi nói đó là một sự nhân nhượng

chứ không phải là một mệnh lệnh.”

(1 Cor 7: 5)

            Thật ra thì, dù có “bằng lòng đi em” theo nghĩa của đấng thánh hiền-lành vẫn cứ khuyên như trên, thì hỡi bạn và hỡi tôi, ta cũng đừng dại dột nói và làm như ông chồng ở trên, rồi hối hận. Mà, hãy bằng lòng với ân-huệ Trên ban cho ta, và bằng lòng với hiện tại, để rồi còn sẻ san thương yêu hết mọi người, không chỉ “em” hoặc “anh” trong đời thường, ở huyện.

            Nghĩ thế rồi, ta lại cùng vị “hát sĩ” nọ, cứ hát tiếp những câu làm đoạn kết: 

“Bằng lòng đi em không lẻ loi đo đóm lập loè
Bằng lòng đi em quê miền Tây quen khói lam chiều
Cầu tre lắt lẻo bướm ong, phượng hồng ve kêu
Giếng nước cầu xưa
tình yêu chim líu lo chuyền cành điều kìa
Bằng lòng đi em anh về quê mang lễ cau trầu
Bằng lòng đi em qua mùa trăng
Ta cưới nhau liền.”

(Vinh Sử - bđd)

            Bằng lòng ư? Không dám đâu!

Trần Ngọc Mười Hai

            Chả dám hát thế

            Cũng chẳng dám khuyên ai

            Nhưng chỉ mỗi “bằng lòng” sống đời thực tại

            Dù rất khó.