“Rung một cánh nhạc buồn,”

Chuyện Phiếm đọc trong tuần thứ Sáu Phục Sinh Năm C 05-5-2013

“Rung một cánh nhạc buồn,”

“Phím có hay người khóc trên cung đàn lẻ loi!

“Rơi một ngấn lệ sầu, có ai hay người khóc.”

(Từ Công Phụng – Trên Tháng Ngày Đã Qua)

(Galat 5: 1)

            “Có ai hay người khóc?” và có chăng “Rơi một ngấn lệ sầu?” câu hát này cũng có thể là lời thơ buồn người người thường nói với nhau. Nói, như bạn bè/người thân vẫn cứ căn dặn nhau trên bước đường đời nhiều khổ ải: hãy cẩn thận và hãy để ý đến con em mình, khi chúng tiếp xúc phương tiện truyền thông, vi tính hoặc di động.

Lời căn dặn/nhắn nhủ, nay vẫn rền vang như bài ca rất trữ tình:

“Rung một cánh nhạc buồn,
Rơi một ngấn lệ sầu
Có ai hay người khóc trong tinh cầu lẻ loi?
Ngoài kia mưa là những giòng lệ rơi!”

(Từ Công Phụng – bđd)

            Vào dạo trước, mỗi khi nghe nghệ sĩ hát câu trên, bần đạo lại đã liên tưởng nhiều về tình cảnh trong đó có người tình trăm năm cứ là đong đưa thân mình rồi hát bài ca “con cá” rất tương tự một tình lỡ. Nay, hệ thống truyền thông vi tính lại đã đi xa, quá mạnh để rồi dẫn ta về với lời ca/câu hát cứ tiếp tục:   

“Theo cuộc tình, khi cơn bão đi qua đời mình
Người ơi, người ơi! tìm đâu thấy nửa đời xuân thắm?
Với tình yêu, chúng ta như giọt sương sớm mai,
như giọt sương sớm mai, long lanh trên cánh hoa vàng,
Gom môt chút nắng vàng…”
(Từ Công Phụng – bđd)

Nghe nghệ sĩ tả cảnh tả tình lung linh giọt buồn, bần đạo lại nhớ lời nhắn nhủ vào hôm ấy được thấy trên mạng, có giòng kể như sau:

“Nỗi khổ đau hầu như triền miên của bậc cha mẹ thời nay, chính là thấy “mất con” mình cho Internet. Chúng ngồi như dính keo hàng giờ trước máy vi tính, nhoay nhoáy nhắn tin trên iPhone, chơi trên iPad, laptop mà không mảy may quan tâm tới đời sống xung quanh.

1. Hôm qua, người chị họ của tôi chạy ào đến, khóc nức nở. Hỏi mãi, chị mới cho hay: con gái chị, mới 17 tuổi, hẹn hò với một bạn “chat”, một người lạ trên mạng, đi suốt đêm không về. Tôi cũng có con gái, con tôi 17 tuổi. Thấy chị khóc mà nước mắt tôi cũng rớt theo. Từ bao giờ Internet và các phương tiện truyền thông khác làm điêu đứng các bậc cha mẹ có con ở tuổi vị thành niên vậy?

Có thể khẳng định một điều rằng: từ khi có mạng Internet, cuộc sống chúng ta đã thay đổi đến chóng mặt. Nhờ có Internet, người ta với một cái “click” chuột là có thể mở ra cả thế giới thông tin, có thể gửi thư và nhìn thấy bạn cũ ở cả nửa vòng trái đất, có thể gửi hàng tá tài liệu cho đối tác, mà không cần đến giấy tờ; có thể họp hành, đấu thầu trực tuyến mà không cần tới cơ quan. Nhưng với tất cả phụ huynh có con ở độ tuổi từ 5-18 tuổi, cảm giác hoang mang lo lắng trước tác động quá lớn của Internet đối với những đứa con thân yêu của mình là không tránh khỏi. Một chị cùng cơ quan tôi có cô con gái tuổi 16 rất hay “chat” trên Facebook. Chị la rầy, cấm đoán cũng vô ích. Có mặt chị ở nhà, con gái dùng vi tính cho việc tra cứu thông tin.

Nhưng nhờ phần mềm theo dõi, chị đọc được những đoạn “chat” mùi mẫn của nó với một “gã kỹ sư” nào đó mang “nickname” “hiepsimatbuon”. Con gái xin đi chơi với bạn cùng lớp buổi tối chị không bao giờ cho phép. Nhưng không lẽ cấm con giao du với bạn bè, nên khi cháu xin đi coi phim những ngày chủ nhật, chị phái chồng bí mật theo sau, xem nó có đi hẹn hò với gã trai lạ làm quen trên mạng không. Chồng bận việc, chị phải nhờ bác xe ôm trong xóm làm “thám tử tư”. Nghĩ ra thật khổ tâm, mẹ con mà không cởi mở được. Bạn bè trách chị lạc hậu quá, khe khắt quá nhưng có con gái lớn chị chỉ sợ có ngày những kẻ con quen trên mạng dụ dỗ, bán nó ra nước ngoài như trên báo chí thường thông tin. Nghe chị kể, tôi hoang mang tự hỏi sự che chắn ấy sẽ kéo dài tới bao giờ?

2. Con cái tôi không phải hoàn toàn vô can trước tác hại của truyền thông dù tôi và chồng đã hết sức chú ý chuyện dạy con. Con gái lớn của tôi dùng tiền riêng để mua những cái áo phô diễn hết da thịt, những cái quần không thể ngắn hơn. Tôi khuyên giải, con không nghe, biện minh rằng người mẫu nào đó bằng tuổi nó mặc những quần lót nhỏ xíu chụp đưa lên Facebook, hay một cô người mẫu nào đó khỏa thân hoàn toàn để bảo vệ môi trường.Chồng tôi tình cờ nghe được mẩu đối thoại gay gắt của hai mẹ con đã cầm kéo cắt nát hết lô quần áo thuộc loại “bảo vệ tầng ôzon” của con và tuyên bố phạt con một tháng không có tiền quà bánh. Dĩ nhiên con tôi sẽ đi mượn tiền bạn bè và nó không sợ hình phạt của cha nó. Tối đó, chồng tôi cài ngay phần mềm theo dõi và cài cả password cho máy vi tính. Nhưng tôi độ rằng con tôi cũng sẽ tìm cách trốn ra các tiệm net đang bủa vây cái xóm nhỏ của tôi. Sự che chắn bảo vệ đứa con gái mới lớn mà vợ chồng tôi thực hiện xem ra hết sức ngô nghê và vô ích.Chuyện động trời hơn, con trai thứ hai của tôi mới học lớp 9, cách đây ba ngày nó mang về bốn đĩa phim “cấp 3”, khoe rằng hầu hết con trai trong lớp đã xem rồi, chúng tải trên mạng xuống và chúng còn cho rằng “con chưa coi thì con chưa phải bản lĩnh đàn ông”. Lần này chồng tôi phải gặp cô chủ nhiệm trao đổi và kết quả là con trai tôi bị cả tập thể nam trong lớp gọi một tên mới khá hay ho “kẻ phản bội mặt trắng” (!)

3. Nỗi khổ hầu như triền miên của các bậc cha mẹ thời nay,là thấy con cái lại đã biết đến thành viên ban nhạc Hàn đang lưu diễn tận trời Tây nhức đầu, hắt hơi nhưng người hàng xóm bên nhà bệnh thập tử nhất sinh chúng không quan tâm. Chúng có thể xuýt xoa ngưỡng mộ một ngôi sao điện ảnh của Mỹ mua cái túi xách 5-7 ngàn đôla nhưng hoàn toàn không nghĩ tới cảnh mẹ cha chạy vạy cơ cực như thế nào để chúng có một hai triệu đồng đóng tiền học đầu năm trong thời bão giá. Ông bà nội/ngoại lặn lội từ quê lên thăm con cháu một năm vài lần, đò xe cơ cực nhưng chúng không có lấy một vài giờ trò chuyện, pha cho ông bà ly nước cam, hay bóp cho ông bà bờ vai mỏi nhừ vì tuổi tác. Chúng vô cảm một cách hồn nhiên với chính những người thân yêu nhất.Vâng, không thể không đau lòng khẳng định thời gian mà con cái dành cho Internet hầu như chôn vùi những nỗ lực gần gũi và dạy dỗ của những bậc cha mẹ có tâm nhất. Internet với tất cả những mới mẻ, hấp dẫn đã khiến hầu hết trẻ vị thành niên và thành niên trở nên “khép cửa” với thế giới thực của chính mình... Cuộc chiến của chúng tôi với ảnh hưởng của những tiện ích thời công nghệ cao lên con cái mình xem ra giống cuộc chiến với cối xay gió của chàng Don Quixote, một cuộc chiến hoàn toàn đơn độc và không cân sức... (THI TRANG – tuoi tre online)

            Thế đó, là cung cách “Rung một cánh nhạc buồn”, ở quê nhà. Thế đây, là hiện tượng “Rơi một ngấn lệ sầu” của bậc mẹ cha sống ở nước ngoài đã quan ngại nhiều về tình trạng gọi là “truyền thông vi tính nay có những xử sự khá lạ kỳ, so với thời trước; tức: phong cách khiến người thời đại trở thành lố bịch, thiếu lịch duyệt.

Và đó đây, hiện thấy khá nhiều bài viết trên báo điện cũng như trang mạng, dù ta có phớt lờ, bỏ qua một bên cũng không thể làm ngơ, ơ hờ được. Và đây đó, lại đã thấy giòng chảy tư tưởng từng đặt vấn đề về truyền thông đã thẳng thừng đưa ý kiến như sau:

”Có bao giờ quý vị lại cãi vã nhau như hàng tôm hàng cá trên Facebook không? Có bao giờ quí vị lại ngăn ngừa, tẩy xoá sự việc xảy đến dù trước đó mình đồng ý để thế không? Vâng. Hỏi như thế có nghĩa: quý vị không là người đơn độc, dị kỳ.

Thật ra thì, điều đó cũng chẳng có gì lạ, dù bạn bè/người thân hoặc sư/cha rất gần đều bị hủ hóa, tàn tạ do truyền thông gây ra, thôi. Theo nghiên cứu nọ, thì gần đây có đến 78% số người được tham khảo cho biết là: họ ngày càng thấy các trang mạng nay hành xử kỳ khú đến độ thiếu cả lịch sự tối thiểu với độc giả, thế mà đám đầu nậu của họ chẳng có dấu hiệu gì gọi là cải thiện tình trạng bê bết, này hết.

Quả cũng đúng. Truyền thông đại chúng nay không chỉ có mỗi vai trò nối kết hết mọi người mà thôi, nhưng nó còn có trọng trách nâng đỡ người ít tư duy nhạy bén như họ. Thử nghĩ mà xem, ngày nay, mọi người đều thấy rất dễ để thoá mạ, phỉ báng người khác trên điện thư, trang mạng hoặc trang nào đó của mình hơn là nói thẳng mặt vào ai chứ? Bằng phương tiện truyền thông hiện đại, người ta nay xử sự với người khác không theo kiểu của người có tư cách nữa rồi.

Theo tôi, giới truyền thông nay đã đi quá xa đến độ biến con người thành đồ vật, vì thế nên, nó càng dễ làm cho người sử dụng truyền thông, có cung cách “coi người bằng vung”, khác trước nhiều. Tôi nói thế cũng không ngoa lắm đâu. Cứ lấy ví dụ về hành xử trong việc thêm tên hoặc xoá tẩy sự hiện diện của bạn hiền nào đó trên mạng, chẳng hạn. Như thế không phải là biến người bạn ấy thành con số hoặc đồ vật, đẩy lùi khỏi danh sách bạn hiền của mình, đó sao? Nói cách khác, muốn thêm bạn hoặc tẩy trừ ai, ta chỉ cần một cái “nhắp chuột” là xong. Chẳng ai thấy bứt rứt, hoặc mặc cảm gì hết.

Thêm vào đó, lại có vấn đề ngồi lê đôi mách, nói hành/nói tỏi mọi người cũng rất dễ. Bởi, ngày nay, ta chỉ cần đưa “chuột” vào điểm nhấn nào đó là có thể kiến tạo thông tin đầy ắp về một người mình chưa tỏ hoặc quen biết, thật cũng dễ. Làm thế, chẳng tốn kém thời gian, công sức và tiền bạc gì hết. Làm như thế, càng dễ biến việc “giao tế nhân sự” thành quả đoán, có thiên kiến.

Ai càng nại vào phương tiện truyền thông tân tiến, càng trở thành đề tài hi hữu cho các chuyện phiếm tầm phào, giải trí. Rồi thì, ai cũng coi người khác như “con số” hoặc đồ vật để mình tiêu khiển hoặc phân tích theo sở thích, chứ không coi họ như một bản vị có phẩm giá như trước nữa. Và, người sử dụng dữ kiện điện toán lại nhìn sự việc theo cung cách mình thích, chán thì bỏ, chỉ thế thôi.

Bàn chuyện này, có lẽ sẽ có bạn bảo rằng: Ồ, cần gì. Có chết vợ thằng Tây nào đâu cơ chứ! Với tôi, chuyện này cũng đáng sợ như chuyện “diệt chủng” khi xưa bọn Đức Quốc Xã đối xử với người Do thái, hệt như vậy...

Thế nên, để có được tư thế thích hợp với giới truyền thông bê bối, thì theo tôi, bước đầu nên làm, là: ta hãy cố nhìn mọi người như nhân vật quan trọng. Có thế, mới giữ được tình thân thương bầu bạn và chỉ coi mọi chuyện như hiện hữu trong không gian ảo, thôi. Và có lẽ, ta cũng nên bỏ giờ ít hơn cho truyền thông, vi tính, di động hoặc các thú vui nào dễ dãi cho mình, bằng cách khai thác cuộc sống người khác. Có như thế mới tương kính lẫn nhau, tôn trọng nhau.” (X. Tamara Rajakariar, Social media is making us rider, MercatorNet 12/4/2013)                

            Thật ra thì, tác giả ở trên có lo sợ nhiều hay ít và tác hại của truyền thông vi tính đến cỡ nào, thì: chuyện gì đến vẫn sẽ đến như một hiện tượng xã hội mà mọi người cứ cho rằng đó là văn minh, tiên tiến. Cho đi là, bạn và tôi có âu lo thắc mắc, cũng chẳng thể nào thay đổi được cục diện thế giới, nay không thể lùi được nữa rồi.

            Chi bằng ta vẫn thận trọng, nhưng lại tìm phương cách nào khác để vừa nương theo, vừa chỉnh sử, như lập trường của cùng một tác giả, mới cho hay:

“Thời đại này, ta vẫn bị nền kỹ thuật cao bao quanh đến độ choáng ngợp. Đó cũng là chuyện tốt, nếu ta đứng ở góc độ nào đó mà nhìn. Và, nó cũng rất có tính chất giáo dục này khác thật không thiếu. Nhưng, khi nghĩ đến con trẻ mình bị ngập ngụa với kỹ thuật cao như thế, tôi vẫn thấy mình nên làm điều gì đó để các cháu không bị kỹ thuật trấn áp. Theo một tài liệu mới đây, thì con trẻ độ 4 tuổi thôi, đã phải áp dụng lối trị liệu mà ngôn ngữ thời nay gọi là “phương pháp giải độc thông số” cốt để tránh cho các em khỏi bị nghiện kỹ thuật cao.

Xem ra, ngay cả việc làm sao cho các em gỡ bỏ được nạn nghiện ngập vi tính cũng khiến các em bị “khốn đốn khó nguôi ngoai” hoặc có triệu chứng chống cai nghiện như người ghiền rượu và ma túy, vẫn cứ làm. Điều đó cũng có lý, nhất thứ là khi các em bị bủa vây bằng đủ mọi sản phẩm tối tân, cải tiến ngay từ ngày lọt lòng mẹ cho đến lúc lớn khôn. Có trường hợp cha mẹ chữa con khỏi khóc nhè bằng doạ nạt này khác hoặc bắt chúng hành xử như con trẻ thay vì cho chúng đồ chơi hoặc thứ gì đó hấp dẫn để chúng học cách tương tác như người bình thường. Riêng tôi, tôi cho trẻ nghịch ngợm chơi đùa với máy điện thoại mà tôi coi là phưong tiện hữu hiệu nhất. Đúng vậy. Đây là giải pháp dễ thực hiện, lại có lợi lâu dài….

Nói cho cùng, ngày nay không phải trẻ nào lớn lên cũng bị như thế, hoặc cũng cần đến giải pháp trị liệu tương tự. Nhưng làm cha làm mẹ, dứt khoát ta phải quan tâm chuyện này. Và cuối cùng, thì tùy cha mẹ có quyết tâm nuôi dạy con cái theo kiểu quan tâm, thận trọng hay không mà thôi. Từ đó, sẽ có phương cách riêng thích hợp cho con mình. (X. Tamara Rajakariar, Therapy for iPad-addicted toddlers, MercatorNet 25/4/2013)

            Với bậc cha mẹ sống ở nước ngoài, có lẽ và có thể vẫn suy nghĩ như thế. Thế nhưng, cũng có thể có các bậc làm ch làm mẹ, ở đâu đó, thấy sự việc gây nguy hiểm cho con/cháu còn nhỏ, lại sẽ đổ lỗi cho rằng: vì nhà đó cứ để con trẻ của họ tự do quá trớn, nên mới thế.

            Rất nhiều lần, đấng thánh hiền nhà Đạo lại cũng bảo:

            “Chính để ta tự do

            mà Đức Kitô đã giải phóng ta.

            Vậy hãy đứng vững đừng để cho anh em

            lại bị quàng ách nô lệ, một lần nữa.”

            (Gal 5: 1)

            Thật sự thì, sống tự do không có nghĩa là lẩn tránh thực tại ở đời, nhiều cạm bẫy. Nhưng là can đảm mà giáp mặt. Sống tự do, không phải là cứ đổ lỗi cho ai khác, dù ai đó có là vật chất kỹ thuật, hay người sáng chế ra nó. Sống tự do con cái Chúa, còn là: nhất quyết không đeo bám, nghiện ngập, tùy thuộc vào của cải vật chất, hời hợt chóng qua.

            Sống tự do đích thực, là chỉ muốn mọi sự trong đời trở nên tốt đẹp, luôn cải tiến. Sống tự do như thế, tức: biết quan tâm đến mình, đến người; dù người đó còn trẻ. Dù, mọi thứ rất dễ kiếm, dễ sử dụng và không có ai ngăn chặn hoặc kiểm soát.

            Sống tự do con cái Chúa, còn là san sẻ cho nhau những điều tốt đẹp. San sẻ kiến thức mới. Sẻ san các bí kíp giải quyết mọi việc trong đời. Chí ít, là tiếp tay giải quyết chuyện của người nhiều hơn chuyện của riêng mình và nhà mình.  

            Cuối cùng ra, sống tự do là sống đúng cung cách nhưng không chấp nhận thứ “thần tượng” nào dù tinh vi, tân tiến, hấp dẫn. Cuối cùng thì, sống tự do thời đại hiện đại, còn là sống thanh thản nhưng không tùy thuộc vào mọi thứ dù thứ ấy có là thần tượng hoặc tượng thần theo nghĩa nào đó, rất khó biết. Chung cuộc thì, sống có tự do là sống như đấng bậc nhân hiền xưa nay vẫn từng khuyễn:     

            “Anh chị em được gọi để sống tự do.

            Nhưng, đừng lấy nê tự do để sống theo xác thịt.

            Trái lại, hãy lấy lòng mến mà phục vụ nhau.”

            (thư Galát 5: 13)

           

            Tắt một điều, sống ở đời, có tự do thởi hiện đại, là: sống ung dung, an nhàn tự tại vì có Chúa, có Cha, có Thần Khí giúp ta luôn biết quan tâm cẩn thận cả trong cách ăn cách nói, cách hành xử cho đúng qui cách của “con cái Chúa”. Cũng phần nào tương tự như truyện kể nhè nhẹ ở bên dưới, để nhớ mãi:

            “Có lần giận con quá sức vì nó là nít ranh mà đã dối cha/dối mẹ, tôi đã quá to vào mặt nó:

            -Mày là đưa nói láo. Không còn ai trong nhà này thương yêu gì mày nữa.

            Thằng bé mếu máo trẻ lời:

            -Mẹ cứ đánh con cho nhừ tử, con cũng chấp nhận, nhưng đừng gọi con là mày!

Tôi giật mình tự nghĩ: con mình nó sinh ra và lớn lên ở nước ngoài, tiếng Việt không giỏi nhưng sao nó lại hiểu được chữ “mày/tao” đến như thế. Tôi lấy làm xấu hổ vô cùng, bèn tự hẹn: từ nay nhất quyết sẽ không xưng hô với con cái là “mày/tao”, dù có giận cách nào đi nữa. Và, tôi cũng tự nhủ: nếu có quyền để lập nên hàn-lâm viện, tôi sẽ đề nghị với ban giám đốc hoặc những người có quyền quyết định, là: hãy gạt bỏ tiếng mày/tao trong từ điển tiếng Việt, cho giản tiện.”

            Đề nghị của người kể, xem ra cũng không dễ. Dễ nhất, có lẽ là cách tôi và bạn ta cứ bắt đầu hành xử như người có trách nhiệm. Cả trong chuyện xưng hô lẫn chuyện tìm phương án giải quyết cho êm đẹp sự việc con còn nhỏ nhưng đã nghiện ngập kỹ thuật cao, rất vi tính.

            Quyết tâm thế rồi, tôi và bạn sẽ hiên ngang cất tiếng lên mà hát lời ca vui, rằng:

“Hát lên soi hạnh phúc trên tháng ngày đã qua.
Em nhìn thấy chút gì?
Có phải chăng rạn vỡ trong tâm hồn chúng ta
thôi còn ngấn lệ này với một chút nhạc buồn?
Hát lên cho đời sống vơi đi niềm đớn đau.”       

(Từ Công Phụng – bđd)

            Như thế nghĩa là: đời sống của bạn hoặc của tôi có thế nào đi nữa. Dù, con tôi hoặc con của bạn có ra sao đi nữa hãy cứ “hát lên cho đời sống vơi đi niềm đớn đau”, âu sầu, ai oán.

            Trần Ngọc Mười Hai

            Và những tháng ngày cuộc đời       

            ngập tràn những vấn đề truyền thông, vi tính

            nhưng vẫn mặc

để rồi sẽ hát lên cho đời vơi đi niềm đớn đau

mà vui sống.  

“Một lần nào, cho tôi gặp lại em,”

Chuyện Phiếm đọc trong tuần thứ Năm Phục Sinh Năm C 28-4-2013

“Một lần nào, cho tôi gặp lại em,”

“Đôi môi đó đến nay còn nồng!

“Một lần nào cho tôi lại gặp em,

“rồi thiên thu sẽ là nhung nhớ.”

(Vũ Thành An – Một Ngày Nào Cho Tôi Lại Gặp Em)

(2Ph 1: 5-8)

            “Cho tôi lại gặp Em” , phải chăng đó là mộng ước có nhung có nhớ? Nhung nhớ ấy, không chỉ là nỗi nhớ về đấng bậc có cuộc sống rất đáng ghi tạc, ở trong lòng. Nhưng còn là nhớ về cung cách và mẫu gương sống Đạo, vẫn rất nhiều.

            Bần đạo đây, thuộc loại bầy tôi tớ rất hèn mọn, chỉ dám mạn bàn chuyện bên lề, dù phải trái, về sự việc xảy ra đã lâu ngày. Nay, ngồi nhớ chuyện vừa đến rồi đi như một số nhà báo từng viết về các người “em” gặp ở đâu đó, xó chợ hay lề đường, trông cũng tội. Nhưng trước khi trích dẫn, đề cập đến các bài viết về “người em” trên phố nhỏ cũng rất buồn, tưởng cũng nên nghe thêm lời thơ/ý nhạc của nghệ sĩ nay trở thành “thày sáu vĩnh viễn” họ Vũ tên gọi rất Thành và rất An như sau:

“Giòng đời nào đưa Em đi về đâu
Sao không thấy qua đây một lần
Giòng đời nào đưa Em đi về đâu
Những bến bờ xưa cũ đã mờ.”

(Vũ Thành An – bđd)

            “Những bến bờ xưa cũ, đã mờ” sao vẫn thấy người em tôi “đi về đâu”, “không thấy qua đây một lần”, “giòng đời nào” từng đẩy đưa em ra như thế? Phải chăng là chốn bụi bờ lẩn quẩn, hay khung trời u uẩn những tù nhân, tựa như nhận định của đấng bậc chuyên phụ trách chăm lo cho các em rất bụi đời, từng ngỏ lời như sau:

“Vừa qua, báo cáo của Uỷ Ban Toàn Quốc về Rượu và Ma Tuý đã tập trung nhấn mạnh đến các dịch vụ đem lại lợi ích cho mọi người ở Úc. Theo báo cáo này, vấn đề: “Nhà Tù và việc Giải quyết nơi ăn chốn ở có phân tách về kinh tế cho tội phạm Thổ dân và người Đảo Torres Strait”, tiết kiệm được cho ngân sách Úc lên đến $110,000 bằng việc chuyển các em nào không có hạnh kiểm xấu hay bạo loạn về nơi định cư an hoà hơn là nhốt các em vào tù.  

Thêm nữa, báo cáo trên còn cho biết việc định cư điều trị tội phạm trẻ tuổi để các em được trở về sống chung với cộng đồng dân chúng hơn là nhốt tù các em, sẽ đem lại kết quả tốt cho các em, kể cả chuyện giảm bớt tình trạng tái phạm thói tật cũ; kết quả tốt cho sức khoẻ, giảm thiểu tử suất, và tạo chất lượng sống cho cuộc đời của các em, sau này.

Việc này đặc biệt có lợi cho con em của chúng ta là những người trẻ, ở giai đoạn nào đó trong đời khi khối óc của các em vẫn đang phát triển và như thế cũng dễ cho dịch vụ chu cấp điều trị nữa. Trong hệ thống pháp lý về thiếu nhi phạm pháp, giới trẻ người Thổ dân đang đạt số lượng khá cao, nhất là với tuổi từ 10 đến 16 tăng gấp 15 lần so với các em không phải Thổ dân. Đó là số liệu do Ủy ban Phụ Trách Sự vụ Thổ dân và Người Đảo Torres Strait ở Hạ viện từng cung cấp. Xem như thế, vấn đề nhốt tù các em này xem ra không hữu lý.

Trong khi đó, nhu liệu của toà án cho biết: số lượng thiếu nhi phạm pháp nói chung bị nhốt tù liến quan đến tội vi phạm luật về Rượu và Ma Túy. Theo tài liệu của Ủy Ban Toàn Quốc về Tệ nạn về Ruợu và Ma Tuý nơi giới trẻ người Thổ dân, thì số lượng giới trẻ Thổ dân có tuổi từ 18 đến 24, 76% đang bị nhốt tù vì tội sử dụng Ma Túy.

Năm 2011, có đến 1607 tù nhân người Thổ dân bị nhốt vào tù chỉ vì đã dính dấp vào các tội không mang tính bạo-loạn. Với giới trẻ bụi đời, kinh nghiệm dạy chúng tôi biết rằng: tội lạm dụng rượu và Ma Túy là dấu hiệu của các vấn đề còn nghiêm trọng hơn với giới trẻ, trong đó phải kể đến chuyện sống ngoài đường, gia đình đổ vỡ, lạm dụng nhiều thứ. Nếu cứ nhốt tù những người trẻ như thế, vô hình chung ta đặt các em vào tình trạng “xa mặt thì cách lòng”, chứ cũng chẳng giải quyết các vấn đề khiến cho các em sống trong tù ngay từ đầu. Nhốt tù các em như thế, là ta gia tăng tình trạng tái phạm tội trong tương lai càng dễ dàng trở thành nghiêm trọng hơn. Chúng tôi nghĩ rằng: đối với người trẻ, giải pháp đưa họ vào tù chỉ nên dùng như chọn lựa cuối, khi không có biện pháp nào khác tốt hơn, thôi…” (xem Lm Chris Riley, Jail Isn’t the Answer for Young Offenders, The Catholic Weekly 17/2/2013, tr. 24)                          

            Với con em người Việt từng quên lãng hoặc không biết lối sống văn hoá của người mình, cũng nên đọc lại lời thư trăn trối của cố giáo sư Nguyễn Văn Phú, cựu Hiệu trưởng trường Hưng Đạo Sàigòn, gửi con cháu của ông để nói đôi trước ngày ông qui tiên, như:

                        “Các con thân yêu,

            Nay, bố mẹ tuổi đã 80, thế cũng là khá thọ so với các thế hệ trước bố mẹ. Bố mẹ đã  nhiều lần nói chuyện với các con về một số vấn đề, nhưng không phải lúc nào cũng có đủ các con cùng nghe. Hơn nữa, không chắc các con đã nhớ hết những lời nói của bố mẹ. Vì thế mới có lá thư này để tóm tắt những ý kiến chính mà bố mẹ muốn gửi đến các con. Còn các cháu thì chỉ nói mà ít đọc được tiếng Việt, nên các con hãy liệu cách truyền đạt lại ý của bố mẹ và giảng giải cho các cháu biết, chẳng những biết mà phải hiểu kỹ những điều bố mẹ viết ra đây ngày hôm nay…

Suy Xét Thông Tin và Sử Liệu. Thời buổi này, thông tin rất nhiều, quá nhiều. Người ta viết về Việt Nam, về chiến tranh Việt Nam nhiều lắm, có cả phim ảnh nữa, nhưng trung thực thì chẳng được bao nhiêu. Có người viết trung thực nhưng chỉ nhìn được một khía cạnh của vấn đề, hệt như “những anh mù sờ voi”. Có người cố ý bẻ cong sự thật, nhằm đạt mục đích riêng của mình. Có người – kể cả nhà tu – còn bịa đặt thêm chuyện để vu khống người khác! Tệ nhất là khi kẻ cầm quyền hay tay sai của họ viết sử. Nhà văn Alex Haley đã viết ở giòng cuối tác phẩm “Roots” (Nguồn cội): “Rốt cuộc, chính kẻ chiến thắng là kẻ viết sử.” Cho nên, bố mẹ ân cần dặn các con và nhất là các cháu rằng khi đọc tài liệu, sách vở và coi phim về Việt Nam thế kỷ 20, đầu thế kỷ 21, dù là của tác giả nào, kể cả Âu-Mỹ, cũng phải hết sức thận trọng và suy xét thông minh.

Chuyện Trong Gia Ðình.  Bây giờ, nói chuyện trong nhà. Bố mẹ thuộc thế hệ trước, nuôi nấng các con theo quan niệm thời bố mẹ, cũng như ông bà nuôi nấng bố mẹ thời ông bà. Một vài lúc nào đó, có thể các con nghĩ rằng bố mẹ đã quá khắt khe với các con. Thời buổi ấy là như vậy. Mong các con quên đi những gì mà bố mẹ đã vô tình làm các con buồn lòng. Hãy nhớ rằng bố mẹ không đua đòi ăn chơi, không chi tiêu hoang phí, lúc nào cũng giữ một đời sống mực thước, và bố mẹ đã cố gắng làm việc và dành dụm để các con được sống đầy đủ, được học hành cẩn thận, dưới mái ấm của gia đình.

Vì tài sản của bố mẹ đã bị cs cướp hết rồi nên khi sang tới đất mới này, đời sống của chúng ta khá khó khăn. Bố mẹ đã nhận làm những công việc thật mệt nhọc. Các con đã chịu khó đi làm vất vả trong các dịp hè, và đã cố gắng học hành chăm chỉ, đến nay thì “đâu vào đấy”cả. Các con không bao giờ được tự mãn, nghĩ rằng mình tài, mình giỏi. Hãy nhớ: “Trông lên thì chẳng bằng ai, trông xuống chẳng ai bằng mình”. Cái tài, cái giỏi nếu có thì chỉ là một phần thôi, còn các phần khác là nhờ các thuận duyên, nhờ âm đức của tổ tiên và của chính mình, từ các kiếp trước và kiếp này. Các con phải luôn luôn sống đạo đức để bồi đắp cho cái nghiệp lành của mình, hệt như người dùng xe hơi phải lo “xạc điện” cho cái bình ắc-quy vậy. Gieo nhân lành thì sẽ hái quả lành. Luật nhân quả là một luật của trời đất, không sai được!.

Trong gia đình riêng của các con, bố mẹ khuyên: vợ chồng phải cư xử với nhau trong sự tương kính, phải nhường nhịn lẫn nhau. Không thể tránh được vài đụng chạm đâu, hãy khéo léo và bình tĩnh mà giải quyết mọi việc. Nóng giận là hỏng.

Còn đối với con cái, hãy thương yêu nhưng không được nuông chiều. Cần phải kiểm soát bạn bè của các cháu và phải liên lạc với cha mẹ của bạn bè các cháu để tìm hiểu cho chắc chắn; hư hỏng vì bè bạn trong xã hội này là một sự kiện rất phổ biến! Tivi, “games”, “chat”, phải hạn chế, còn thể dục thể thao thì nên khuyến khích. Bản thân các con phải lo xếp thì giờ tập thể dục, sống một cuộc sống thăng bằng. Hãy rút kinh nghiệm của bố: lúc trẻ, bố miệt mài làm việc nhiều quá cho nên nay về già, bị cơ thể “hỏi tội”, đau lên đau xuống hoài!

Trong đời sống hàng ngày, phải luôn luôn tiết kiệm và bảo vệ môi trường sinh hoạt vì tài nguyên thế giới chỉ có hạn, chúng ta cần nghĩ đến các thế hệ mai sau. Dùng thứ gì cũng không được phí phạm, kể từ tờ giấy lau tay! Thỉnh thoảng, hãy cho các cháu coi hình chụp hay phim ảnh những trẻ em đói rét và cho các cháu biết rằng trên trái đất này còn rất nhiều người khổ cực.

Khi anh chị em cư xử với nhau, phải nhớ kỹ mấy câu “anh em như thể tay chân”, “chị ngã em nâng”, “một giọt máu đào hơn ao nước lã”, “một con ngựa đau, cả tàu không ăn cỏ”. Bí quyết là áp dụng chữ sau. Hãy bỏ qua hết mọi khuyết điểm của anh chị em mình. Các con mà chia rẽ thì bố mẹ sẽ đau khổ vô cùng.

Trong xã hội này, vì bận rộn quá, người ta chỉ đủ thì giờ lo cho gia đình riêng nên có khi lơ là với đại gia đình, dù thâm tâm không muốn như vậy. Các con hãy đề cao tình đoàn kết trong đại gia đình. Với các con gái và con dâu, bố mẹ nhắc: các con hãy giúp chồng giữ liên lạc tốt đẹp với anh chị em và họ hàng nội ngoại.

Xã Hội Âu-Mỹ. Xã hội này là một xã hội tiêu thụ quá mức. Các con không nên để mình bị lôi cuốn dễ dàng vào các trò tiếp thị khéo léo nhằm xúi giục chúng ta mua hàng thả dàn. Chúng ta dễ bị ảnh hưởng của quảng cáo, ngay cả trong khi chúng ta đang bị các nhà băng và các hãng bảo hiểm bao vây, chi phối. Các con cần “thiểu dục, tri túc” tức là “ít ham, biết đủ”, chỉ mua thứ cần thiết, không có không được mà thôi! Nhà, xe cũng vậy; an toàn và đủ dùng cho sinh hoạt hàng ngày là được rồi. Tránh nợ nhiều. Thảnh thơi thì hơn! Bố mẹ không nói lý thuyết xuông đâu, xã hội bây giờ xuống dốc về đạo đức, về tâm linh, chỉ vì hướng ngoại nhiều quá, lo về vật chất nhiều quá, ích kỷ quá, chẳng tìm thấy hạnh phúc ở đâu cả! Bớt ích kỷ, hãy nghĩ đến đồng loại, phải biết chia sẻ với đồng loại.

Riêng Phần Bố Mẹ. Già thì sẽ bệnh, bệnh rồi sẽ ... ra đi! Quy luật tự nhiên là vậy. Ðến ngày ấy, các con hãy lo thu xếp tổ chức tang lễ cho bố mẹ được trang nghiêm nhưng đơn giản. Nếu chôn cất bố mẹ ở một nghĩa trang thì, sau này, khi phải đi làm ăn nơi khác, các con sẽ thắc mắc vì ở xa không trông nom được phần mộ! Bố mẹ chọn cách hỏa táng, thuận tiện hơn; mà khỏi phải chiếm đất, vì đất rất cần thiết cho các thế hệ sau. Có thể đem trải tro của bố mẹ lên núi hay xuống sông, xuống biển. Cát bụi trở về cát bụi, có gì đâu! Thay vì đãi đằng ăn uống, các con nên dành tiền bạc góp vào các việc có ích lợi chung. Ðừng e thiên hạ chê cười, mọi người sẽ hiểu và sẽ tán thành.

Có một chi tiết như thế này: nếu chẳng may, bố hay mẹ ngã bệnh mà phải chịu một “đời sống thực vật”, các con hãy can đảm chọn giải pháp rút các ống trợ sinh; kéo dài làm chi, chỉ gây khổ cho mọi người!

Bàn Thờ Gia Ðình. Trong hoàn cảnh ngày nay, khó lập bàn thờ ngay trong nhà. Nhớ đến tổ tiên, ông bà nội ngoại, cha mẹ, các con có thể bày ảnh nơi trang trọng nhất ở trong nhà để tỏ lòng tôn kính và để tự hứa không bao giờ làm tổn hại gia phong. Ðến ngày giỗ, xếp một bàn nhỏ, bày một chén nước trong, vài bông hoa thơm, mấy trái cây tươi và một nén nhang (nhang điện cũng được) là đủ, vì lòng thành của các con và các cháu mới là quý. Bố mẹ nói “các cháu” là có ý nhắc các con cần cho các cháu biết ý nghĩa ngày giỗ của dân tộc Việt Nam. Vào những ngày giỗ, các con hãy nghĩ thiện, làm lành nhiều hơn các ngày khác, hãy chia sẻ chút đỉnh cho người nghèo, hãy gom quần áo dư để dành cho các hội từ thiện. Nếu anh chị em nhân ngày giỗ mà về họp mặt ở một nơi thì thật là tốt vì tình thân gia đình sẽ nhờ đó mà tăng lên.

Mong các con đọc kỹ thư này, suy nghĩ đến nơi và cố gắng thực hành những lời dặn của bố mẹ. Bố mẹ cám ơn tất cả các con đã luôn luôn tận tâm săn sóc bố mẹ từ bao nhiêu năm nay và đã lo toan đầy đủ để cho bố mẹ được thoải mái, vui hưởng tuổi già.

Hôn các con thật lâu!

Bố Mẹ” (trích điện thư trên mạng gửi khắp nơi, năm 2012) 

            Đọc thư rồi, bạn và tôi, ta sẽ cùng nghệ sĩ Lê Hựu Hà, cất tiếng ca vui, mà hát rằng:

            “Hãy vui lên bạn ơi!

Thời gian chẳng cho ta một giờ để cười

Yêu đương chẳng dư được một giây phút vui

Dù sao hãy cười bạn ơi! Hãy vui lên bạn ơi!

Ngày mai lắm khi không còn gì để cười

Tương lai biết đâu chỉ là thương nhớ thôi

Dù sao hãy cười bạn ơi!”

(Lê Hựu Hà – Hãy Vui Lên Bạn Ơi)

Hát thế rồi, ta về với Lời vàng của Đấng thánh hiền, để niệm suy những điều cần nhớ:

“Anh em hãy đem tất cả nhiệt tình,

làm sao để khi đã có lòng tin thì có thêm đức độ,

có đức độ lại thêm hiểu biết,

có hiểu biết lại thêm tiết độ,

có tiết độ lại thêm kiên nhẫn,

có kiên nhẫn lại thêm đạo đức,

có đạo đức lại thêm tình huynh đệ,

có tình huynh đệ lại thêm bác ái.

Thật vậy, nếu anh em có những đức tính ấy

và có dồi dào,

thì anh em sẽ không trở nên những người chẳng làm gì

và chẳng làm gì được để biết Đức Giê-su Ki-tô, Chúa chúng ta.”   

(2Ph 1: 5-8)

Niệm suy xong, hãy cùng tôi và cùng bạn, ta đọc tiếp câu truyện kể cũng khá vui ở bên dưới:

            “Truyện rằng:

Tại quầy khách ở phòng mạch bác sĩ tâm thần nọ, vẫn nghe rất rõ lời đối đáp, như sau:

-Thưa bác sĩ, ngoài này có ông đứng ở đây muốn gặp bác sĩ ngay tức thì vì ông bảo: ông là người vô hình, muốn gặp bác sĩ trong chốc lát rồi sẽ biết mất, nhưng bác sĩ gặp ông càng sớm sẽ thấy vui và nhớ lời ông nói rằng: mọi người cũng sẽ hết bệnh và cũng sẽ vui như ông vì có thể trở thành người vô hình rồi sẽ vui suốt đời như ông thôi…

-Cô nói với ông ta là tôi đang bận chữa cho bệnh nhân cũng vô hình như ông. Cố chờ một chút, đừng biến mất!”

            Vâng đúng thế. Dù ông, bà có vấn đề về vô hình và hữu hình hoặc gì đi nữa, hãy cứ vui mà hát lên lời vui của nghệ sĩ khi xưa vẫn rất vui và vẫn hát:      

“Cuộc đời chẳng có bao lâu

Sao ta cứ mãi u sầu?

Hãy mỉm cười với tất cả mọi người

Tự nhiên ta sẽ thấy đời thêm tươi.

Hãy vui lên bạn ơi!

Đời tuy đắng cay như cuộc tình nửa vời.

Tim tuy chán chê lòng người nhưng cố vui,

Dù sao hãy cười bạn ơi!”

(Lê Hựu Hà – bđd)

            Trần Ngọc Mười Hai

            Chỉ muốn nhắn với tôi và với bạn

            rằng: đời người vẫn có những chuyện như thế,

            cũng rất vui.

“Từ giã, hoàng hôn trong mắt em,”

Chuyện Phiếm đọc trong tuần Thứ Tư Phục Sinh Năm C 21-4-2013

“Từ giã, hoàng hôn trong mắt em,”
“Tôi đi, tìm những phố không đèn.

“Gió mùa, thu sớm bao dư vị,

“Của chút, ân tình vương tóc quen.”

(Đinh Hùng & Nguyễn Hiền – Mái Tóc Dạ Hương)

(2Ph 2: 1-2)

            “Ân tình vương tóc quen”, có thể đó chỉ là lời nghệ sĩ muốn diễn đạt điều gì đó, rất nghĩa bóng. “Gió mùa thu sớm, bao dư vị”, lại cũng là ý/lời của nhà thơ những muốn nói tâm trạng của người và của mình khi sống với thánh Hội thời hiện tại hoặc tương lai mai ngày?

Gì gì đi nữa, cũng vẫn là tư tưởng của nhà thơ cùng nghệ sĩ vẫn cứ hát:

“Từng bước, lần theo trăng viễn khơi.

Trong đêm, hồn vương dáng ai cười.

Tiếng cười, như cõi thiên thu lại,

TIền kiếp, xưa nào em hé môi.”

(Đinh Hùng/Nguyễn Hiền – bđd)

Hôm nay ở nhà Đạo, nhiều vị chừng như cũng hát câu: “Tiền kiếp, xưa nào em hé môi”, và những là: “trong đê, hồn vương dáng ai cười”. Cười rất thầm, vì thấy báo đài/truyền thông nay cứ tường trình sự việc nhà Đạo cứ như thể “Tôi đi, tìm những phố không đèn”, rất chẳng quen.

Sự thể chuyện nhà Đạo vừa qua đã bầu chọn được đấng bậc trưởng thượng cũng rất mới. Mới, cả tên tuổi ngài chọn là: một Phanxicô thành Assisi, rất số một. Mới, còn ở đường hướng tái Phúc-Âm-hoá, và cải tân. Đường hướng có mới và nhất quyết trở về nguồn để rồi sẽ đi vào với Phúc Âm để đích thực thành Hội thánh nghèo, của người nghèo.

            Tuy có thế, đường hướng mới nói ở đây không chỉ là Phúc âm hoá cuộc đời mọi người bằng tư thế mới; nhưng còn là: qua phương tiện truyền thông/báo đài theo kiểu mới mẻ nhưng dứt khoát không méo mó, trẹo trọ như một số cơ quan truyền thông/báo đài vừa hành xử quá đáng khiến độc giả nọ lại đã thắc mắc về chức năng của “đệ tứ quyền” nay còn đáng tin nữa hay không?

Hỏi thế, là hỏi han về tư thế của phóng viên trong Đạo/ngoài đời đã có động thái nào đó không mang tính truyền và thông nhiều sự rất đáng ngờ. Và, người nhà Đạo nay lại thắc mắc hỏi han đấng bậc nhà đạo, rất Công giáo, như sau:

“Trong những ngày rộn rã dẫn đến sự kiện bầu chọn Đức Giáo Hoàng Phanxicô rất mới của đạo, sao con thấy nhiều phóng viên báo chí cứ tường trình về những sự việc xảy ra giống ngoài đời như “thông đồng/móc ngoặc” giữa hàng ngũ hồng y cử tri có quyền bầu. Ý con muốn nói, là: các vị có thể đồng ý với nhau sẽ chọn lựa vị nào đó đang làm giáo chủ một nước, nhưng khi đắc cử rồi vị này phải chọn bộ trưởng ngoại giao của toà thánh thuộc nước khác. Chuyện đó có thật hay không, xin cha cho biết để còn tường.” (Lại một câu hỏi của người không ký tên hoặc cho biết tuổi tác gốc gác, phái nam hay nữ).

            Như thường lệ, hễ giáo dân đã thắc mắc hỏi han về chuyện đạo, thì biết hỏi ai ngoài đấng bậc vị vọng nổi tiếng ở giáo phận mình, chứ chẳng lẽ lại hỏi sư/sãi ở chùa chiền hoặc đình đền trụ trì ở đâu đó. Chính đó là lý do khiến đấng bậc nhà mình đã có ý kiến rất chính xác, mạch lạc.

            Nhưng trước khi đi vào giải đáp của các cụ, các cố tưởng cũng nên về với âm nhạc/lời thơ để tôi và bạn, ta cứ hát những lời lẽ phiêu diêu nhiều nghĩa, để còn giãn gân giãn cốt, như sau:

            “Rồi đây, trên nhưng lối đi này,

            Ta sẽ, cùng ai tay nắm tay.

            Nhịp chân, lưu luyến mãi cung đàn,

            Buông lắng chìm tâm tư đắm say.”

            (Đinh Hùng/Nguyễn Hiền – bđd)

            Quả có thế! Giải đáp của cha/cố cụ đạo có thế nào đi nữa, hẳn tôi và bạn sẽ “cùng nhau tay nắm tay”. Nắm rồi, lại sẽ thấy những “lối đi này”, có “nhịp chân lưu luyến mãi cung đàn” của thời khắc ta mải “buông lắng chìm tâm tư đắm say”. Và rồi, cùng với đấng bậc ở nhà Đạo, ta sẽ có cùng suy nghĩ và lập trường chính đáng, rất như sau:

“Một lần nữa, nhà báo đôi khi cũng đưa ra một số điều xem ra có vẻ như sự kiện rất mới nhưng kỳ thực, chỉ là lời đồn hoặc có khi còn phóng đại cho to chuyện về nhiều vụ. Và cũng không ngại bóp méo sự thật, ở trong đó.

Như anh/chị có nói, vừa qua, có rất nhiều tường trình về các mẩu đối thoại giữa các hồng y có quyền bầu chọn Giáo hoàng tương lai, từ một nước nào đó không phải ở châu Âu. miễn là các ngài đồng ý chọn bổ trưởng ngoại giao từ một nước khác. Cũng tựa như thế, có lời đồn rằng nhiều hồng y còn đồng ý chấp nhận, nếu đắc cử, sẽ không từ chức hay từ nhiệm cho đỡ phiền mọi người.

Những chuyện đồn đoán như thế dứt khoát phải được coi là vô căn cứ. Dù, có thể có một số vị nghĩ như thế, nhưng Đức Gioan Phaolô đệ II trong Hiến chế tông toà mang tên Universi Dominici Gregis đã đưa ra qui định để thực thi là khi ghế Tông toà bị trống thì các việc đồng thuận như trên phải bị nghiêm cấm.

Hiến chế tông toà ở trên vẫn xác định lời của Đức Thánh Cha có nói rõ: “Tôi dứt khoát ngăn cấm các hồng y, trước ngày bầu chọn, không được đưa ra điều kiện cam kết với nhau về thoả thuận nào có thể đưa vị nào đó lên làm Giáo hoàng có điều kiện. Ngay đến các lời hứa đại để như thế, dù dưới bất cứ hình thức nào như thể lời thề hứa đi nữa, tôi vẫn tuyên bố là chuyện ấy không được phép xảy ra và bất thành toàn.” (x. bđd số #82)

Xem như thế, thì bất cứ hồng y nào cho dù có hứa hay thề với ai đi nữa, thì chuyện này cũng bất thành toàn. Và ngay chính ngài cũng không được biến nó thành hiện thực. Nếu đây là vụ việc có thể xảy đến, thì các hồng y phải am tường về tính chất “khùng điên” mới chấp nhận một thoả thuận như thế, ngay từ đầu.

Đoạn thứ hai ở hiến chế tông toà cũng mang cùng một đường lối ngăn cấm các vị không được phép sử dụng động lực thúc bách người phàm trần trong việc bầu chọn giáo hoàng, như sau: “Cùng với những gì được các vị tiền nhiệm của tôi nhấn mạnh, tôi khuyến khích các hồng y cử tri đừng để bị bất cứ ai khuyến dụ trong việc bầu chọn giáo hoàng tương lai. Và, cũng không để mình bị ảnh hưởng từ đặc ân hoặc lý do thiên vị cá nhân nghiêng về ai đó hoặc bị người nào, nhóm nào đó có quyền lực áp đặt hoặc khuynh loát, hoặc bị giới truyền thông đại chúng tạo sức ép bắt buộc, sợ mất lòng dân chúng hay sao đó. Nhưng thay thì thế, luôn phải có trước mắt chỉ mỗi vinh quang của Thiên Chúa và để tạo sự tốt lành cho Hội thánh mà thôi; và cũng nên cầu nguyện Chúa Thánh Thần luôn mãi để Ngài giúp đỡ mình có thể bỏ phiếu cho vị nào, dù vị ấy không ở trong đoàn hồng y, mà bản thân mình nghĩ sẽ xứng đáng quản cai Hội thánh hầu đem lại lợi ích tốt đẹp nhất.” (x bđd #83)

Cả khi bỏ phiếu bầu vào thùng đặt tại bàn thờ ở nguyện đường Sistine, mỗi hồng y cử tri phải lớn tiếng thề hứa rằng: “Tôi xin Đức Kitô là Chúa tôi chứng giám cho rằng lá phiếu của tôi là để bầu vị nào tôi nghĩ, trước mặt Chúa, sẽ đắc cử.” (bđd #66) Sau đó, hồng y ấy mới đặt phiếu bầu lên dĩa, bỏ vào thùng phiếu và sau đó về lại chỗ ngồi.

Nên nhớ: bàn thờ ở nguyện đường Sistine được đặt trước bức tranh vĩ đại của danh hoạ Michelangelo vẽ ngày xử án cuối cùng, là để nhắc tính cách nghiêm trọng liên quan đến việc bầu chọn giáo hoàng và về sự kiện có ý bảo: mỗi hồng y sẽ đưa ra trước toà Chúa phán xét hành vi của mình khi bầu chọn giáo hoàng.

Như mục #83 ở hiến chế tông toà nói ở trên có ghi rõ rằng: các hồng y cử tri không được dùng phiếu của mình để tự bầu cho mình làm giáo hoàng. Thay vào đó, các ngài sẽ phải bầu cho vị khác, theo xét đoán của mình, dù vị ấy không ở trong danh sách hồng y đoàn, nhưng là người xứng đáng quản cai Hội thánh theo đường lối có ích và tạo hoa trái tốt đẹp.

Còn, lời đồn về những chuyện “móc ngoặc” hoặc quyết tâm này khác, thì đó cũng chỉ là những lời đồn đoán được phóng đại, bởi lẽ các hồng y và các vị có quyền bầu chọn đều đã gặp gỡ nhau trước khi đi vào cơ-mật-viện trong buổi triều yết chung, đều đã được căn dặn: tuyệt đối không tiết lộ cho bất cứ ai, hoặc trực tiếp hoặc gián tiếp, bất cứ thông tin hay chuyện gì về các vấn đề được bàn hay quyết định nào liên quan đến việc bầu giáo hoàng trong buổi tụ tập hồng y, trước hoặc sau khi bầu.” (bđd #59) (xem Lm John Flader, Question Time, The Catholic Weekly 24/3/2013 tr. 12)

            Ý kiến của đấng bậc chuyên trách mục giải đáp thắc mắc thì như thế. Thế nhưng, có thể là đấng bậc nhà mình chưa mường tượng được đôi làn mây đen đang trờ tới với thánh hội, như đấng bậc rất cao ở Sydney lên tiếng trong buổi ngày Thứ Năm Tuần Thánh làm phép dầu tại Nhà Thờ Đức Bà Sydney hôm 29/3/2013, như sau:

“Theo cách nào đó, Hội thánh của ta sẽ còn gặp khá nhiều trắc trở trong vòng sáu đến mười hai tháng sắp tới. Chính vì thế, ta cũng nên hỗ trợ nhau vào lúc này để nâng đỡ các linh mục của mình và mở rộng lòng yêu thương đến với ai đang đau khổ.” (xem Sharyn McCowen, Pray for Priests: Cardinal, The Catholic Weekly 07/4/2013 tr. 13)    

            Quả cũng đúng. Quan ngại và lời tiên đoán của đức đương kim Tổng Giám Mục giáo phận Sydney không phải là không có lý. Thế nhưng, ý của đấng bậc rất lành và rất thánh này chỉ là quan ngại về tình hình của Hội thánh trong tư cách giáo sĩ ở vào thời có đủ những thứ “méo mó/trẹo trọ” của đời người.

Mà, đã nói đến đời người thời hiện tại, làm sao hiểu được cảnh tượng người đời thời nay những muốn làm việc lành và thánh, nhưng cứ gặp những cảnh và tượng rất tréo cẳng ngỗng, như ở giới truyền thông, rất đại chúng?

Ưu tư nhiều, hẳn sẽ có bạn giống như tôi, ta lại cứ coi những chuyện “cẳng ngỗng vắt tréo” ở trên như hiện tượng mà các bậc thức giả nhận định như sai sót, “nói nhịu”, hoặc “nói lắp” về chính kiến. Còn nhớ, tác giả David Crystal có lần từng minh định về cung cách phát biểu tư tưởng của mỗi người và mọi người qua ngôn ngữ, như sau:

“Một trong các loại chứng cứ rất chi tiết được đưa ra ánh sáng để xem não bộ thần kinh con người hoạt động như thế nào và cũng xem phân tách về cái-gọi-là “nói nhịu” ra sao. “Nói nhịu”, là tình trạng lưỡi của người nói không theo đúng lệnh truyền từ não bộ về điều mình muốn phát âm.

Khám phá lớn của ngữ học cho thấy việc “nói nhịu” không là chuyện may rủi, như xổ số. nhưng do một số các câu thúc cơ bản của con người…” (xem David Crystal, How Language Works, Penguin Books, 2007, tr. 178)

            Nói thế thì, những điều bàn ở trên, do báo đài/truyền thông đưa ra, cũng có thể là cung cách gọi được là “nói nhịu” hoặc “nói lắp” theo cách nào đó từ nhà báo/phóng viên hoặc người viết tường thuật. Hoặc, có thể là “sự cố” kỹ thuật về vi tính hoặc truyền thông rất hiện đại nhưng hại điện.

            Xem thế thì, đời người vẫn có những chuyện và nhiều chuyện rất “tréo cẳng ngỗng”, như chuyện tiếu lâm chay/mặn ở bên dưới được dùng để minh hoạ, thư giãn:

“Truyện rằng:

_ Trước Tết con thấy bố ngồi viết câu đối trước cửa Văn  miếu.

_ Sao mày không ghé  vào, tao cho một đôi về treo.Hàng phố với nhau tao không lấy tiền.

_ Cám ơn bố. Con có chuyện khác muốn nhờ  bố.

_ Chuyện gì thế?

_Vợ chồng con sắp có con trai đầu lòng. Con nhờ bố đặt tên cho cháu.Con muốn tên cháu  chữ Hán, nhưng phải là tên độc đáo để khỏi trùng với người ta. Nếu chữ Hán xuất xứ từ  điển  tích hoặc danh ngôn càng hay.

_ Mày có biết câu “màn trời chiếu đất” không?

_Sao? Bố muốn nói tới người vô gia cư phải ngủ đường ngủ chợ sao bố ?

_Sai bét! âu này gốc chữ Hán:”mạc thiên tịch địa”. Mạc là màn, tịch là chiếu thì đúng rồi, nhưng câu này dùng để chỉ người có chí khí lấy trời làm màn, lấy đất làm chiếu. Trời ngụ ý  cao vời vợi, Địa ngụ ý rộng bao la. Người ta thường đặt tên con là Thiên, chưa có ai đặt tên  Địa.Mày đặt tên con là Địa thì trên đời này chỉ có một mình nó, theo ý tao, Địa hay hơn  thiên. Trèo cao ngã  đau. Đứng trên đất vững vàng, xoay trở phía nào cũng dễ.

_Bố giảng nghĩa thì hay đấy nhưng con nghe lạnh xương sống quá…nghĩa địa…địa  ngục… thôi bố ơi, xin bố chữ khác đi.

_ Ừ thì chữ khác. Mày biết ngũ hành là gì không?

_ Kim, mộc, thuỷ, hoả, thổ. Phải không bố?

_ Khá lắm. Theo cổ nhân, đó là 5 nguyên tố cơ bản của vũ trụ và vạn vật. Người ta thường  lấy Kim, Mộc, Thuỷ đặt tên cho con. Cũng có người tên Hoả nhưng ít thôi. Duy có tên Thổ  là  chưa có ai đặt. Mày đặt tên con là Thổ thì độc nhất vô nhị đấy. Theo ý tao, Thổ là nguyên tố  mẹ: Kim từ Thổ mà ra, Mộc sống nhờ Thổ, Thuỷ không có Thổ thì chứa vào đâu, còn Hoả  là  ruột của Thổ!

_  Nghe bố tán, rắn trong lỗ cũng phải bò ra. Để con thử ráp tên Thổ vào họ của con xem  sao: Nguyễn gia Thổ!  Nghe được đấy bố nhỉ.

_  Hay lắm. Thế ra mày có bà con với Nguyễn Gia Kiểng với “Tổ Quốc Ăn Năn” hả?

_  Con không biết vì con có gia phả đâu. Có điều ông ấy đau khổ ăn năn chuyện gì đó, còn  con thì chẳng có gì phải ăn năn cả. Nhưng bỏ chuyện đó đi bố. Con xin hỏi phải gia là nhà  không?

_  Đúng rồi! Gia Thổ là nhà đất. Thời buổi này kinh doanh nhà đất là đại gia đấy mày. Ngày  xưa các cụ cũng nói  “ mua vàng thì lỗ, mua thổ thì lời”

_  Con sợ người ta lẫn lộn Hán Nôm ra “nhà thổ”

BQC.

            Nói cho cùng, nêu vấn đề truyên thông/báo đài ở đây, bần đạo chỉ có ý bảo rằng: đệ tứ quyền hôm nay cũng khá ư là quyền lực rất to đùng, nên bạn và tôi cũng phải rất cẩn thận, kẻo mắc lỡm. Cẩn thận rồi ta cứ hiên ngang cất lên tiếng hát của nghệ sĩ trích ở trên rằng:

            “Dĩ vãng nào xanh trong như mắt em,

            Chao ôi! Mầu suối tóc buông mềm

            Nét buồn khuê các hoen sương phủ,

            Nhạt ánh sao ngàn bên dáng xiên.”

            (Đinh Hùng/Nguyễn Hiền - bđd)

            Thật ra thì, nét buồn nào mà chả là “khuê các hoen sương phủ”! Chí ít là nét buồn do “đệ tứ quyền” tạo ra cho Hội thánh, rất hiện tại. Nhưng, “vỏ quít dày có móng tay nhọn. Bởi, thánh nhân hiền từ từng tiên đoán sự việc ấy sẽ xảy ra ở nhiều thời, nên đã nhắc nhở dân con trong Đạo rằng:

            “Trong dân cũng đã từng xuất hiện những ngôn sứ giả;

giữa anh em cũng vậy,

sẽ có những thầy dạy giả hiệu,

đó là những kẻ sẽ lén lút

đưa vào những tà thuyết dẫn tới diệt vong.

Vì chối bỏ vị Chúa Tể đã chuộc họ về,

họ sẽ mau chóng chuốc lấy hoạ diệt vong.”

(2Ph 2: 1-2)

            Nghiệm thế rồi, hỡi bạn và tôi, ta lại sẽ hiên ngang nhìn về phía trước, hướng về Hội thánh ở đâu đó rất Vaticăng mà nguyện cầu Thánh Thần Chúa sẽ ở mãi với tôi với bạn, rất thánh hội. Hôm nay.

            Trần Ngọc Mười Hai

            Vẫn âm thầm nguyện cầu

            để Danh Chúa cả sáng khắp nơi.

            Chứ không chỉ mỗi Giáo triều

            rất La Mã.